„Czy Pani/Pana zdaniem należałoby obniżyć wiek uzyskania czynnego prawa wyborczego (prawa do głosowania w wyborach) do 16 lat?” – takie pytanie zadaliśmy uczestnikom sondażu SW Research dla rp.pl.
W Europie 16-latkowie mogą głosować we wszystkich wyborach w Austrii i na Malcie
Obecnie w Polsce czynne prawo wyborcze mają osoby, które ukończyły 18 lat. Bierne prawo wyborcze — czyli „prawo do bycia wybieranym” – jest zróżnicowane i zależy od rodzaju wyborów, o których jest mowa.
Czynne prawo wyborcze: Jakie progi obowiązują w Polsce w poszczególnych wyborach?
Najniższy próg obowiązuje w wyborach do rad gminy, powiatu lub sejmiku wojewódzkiego — tu bierne prawo wyborcze uzyskuje się w tym samym momencie, w którym uzyskuje się czynne prawo — czyli po ukończeniu 18 lat. W wyborach do Sejmu i wyborach do Parlamentu Europejskiego bierne prawo wyborcze uzyskuje się po ukończeniu 21 lat.
Wyższy próg obowiązuje w wyborach wójta, burmistrza lub prezydenta miasta — w tym przypadku trzeba mieć ukończone 25 lat. Z kolei 30 lat musi mieć ukończone kandydat na senatora. W wyborach prezydenckich próg biernego prawa wyborczego jest najwyższy — i wynosi 35 lat.
Prawo wyborcze na świecie: Gdzie 16-latkowie mają prawo wyborcze?
W ostatnich latach pojawiają się postulaty, by wiek czynnego prawa wyborczego obniżyć do 16 lat. Taką rekomendację zawierały wnioski z przeglądu prawa wyborczego zleconego przez rząd Jacindy Ardern, byłej premier Nowej Zelandii. W raporcie z dwuletnich prac panelu zajmującego się tą sprawą czytamy, że 16-latkowie mogą podejmować równie świadome decyzje jak osoby, które mają 18 lat. Jednak rząd Christophera Luxona, który przejął władzę po wyborach w 2023 roku, odrzucił ten postulat.
W Europie pełne, czynne prawo wyborcze dano 16-latkom w Austrii i na Malcie. W Niemczech i Estonii 16-latkowie mogą głosować w wyborach władz lokalnych. Po ukończeniu 16 roku życia można wybierać też członków parlamentów szkockiego i walijskiego.
W Ameryce Południowej 16-latkowie mają czynne prawo wyborcze w Brazylii i Argentynie.
Sondaż: 71 proc. kobiet nie chce, by 16-latkowie mieli czynne prawo wyborcze
Uczestników sondażu SW Research dla rp.pl spytaliśmy czy — ich zdaniem — należałoby obniżyć wiek czynnego prawa wyborczego do 16 lat.
„Tak” odpowiedziało 20,5 proc. badanych.
Odpowiedzi „nie” udzieliło 67,1 proc. respondentów.
12,5 proc. badanych nie ma zdania w tej sprawie.
(liczby nie sumują się do 100 proc. ze względu na zaokrąglenie wyników do pierwszego miejsca po przecinku — red.).
– Częściej przeciwne takiej zmianie są kobiety (71%), badani w wieku 35-49 lat (71%) oraz respondenci o wykształceniu wyższym (70%). Podobne zdanie w tej sprawie mają ankietowani z miast od 200 do 499 tys. mieszkańców (72%) – komentuje wyniki badania Wiktoria Maruszczak, senior project manager w SW Research.
Metodologia badania
Badanie zostało przeprowadzone przez agencję badawczą SW Research wśród użytkowników panelu on-line SW Panel w dniach 4-5 czerwca 2024 r. Analizą objęto grupę 800 internautów powyżej 18. roku życia. Próba została dobrana w sposób losowo-kwotowy. Struktura próby została skorygowana przy użyciu wagi analitycznej tak, by odpowiadała strukturze Polaków powyżej 18. roku życia pod względem kluczowych cech związanych z przedmiotem badania. Przy konstrukcji wagi uwzględniono zmienne społeczno-demograficzne.
