Tak ma wyglądać samolot Overture, którego pierwszy komercyjny lot jest spodziewany jeszcze przed 2030 rokiem
Paweł Rożyński
Powrót lotów naddźwiękowych nie jest rzeczą prostą, zważywszy na ogromne koszty nowych projektów, kwestię ograniczenia hałasu, zużycia paliwa i opłacalność ekonomiczną. Jednak korzyści z nawet kilkukrotnego ograniczenia czasu przelotu na dużych dystansach są zbyt kuszące. Dlatego nad nowymi maszynami naddźwiękowymi pracuje wiele firm i instytucji badawczych.
Lot nad pustynią zwiastuje rewolucję
Start-up Boom Supersonic chce uruchomić Overture, pierwszy naddźwiękowy samolot komercyjny od czasu zakończenia działalności Concorde 20 lat temu. Firma zawarła umowy z wieloma liniami lotniczymi, takimi jak American i United, a także partnerstwa produkcyjne i rozwojowe z Florida Turbine Technologies i GE Additive. Portfel różnego rodzaju zamówień sięga już 130 maszyn, co jak na projekt samolotu, którego jeszcze nie ma, jest imponującym osiągnięciem.
W piątek w niebo wzbił się prototyp samolotu firmy, XB-1, będący zmniejszoną wersją testową. Odbył krótki lot nad pustynią Mojave w Kalifornii z prędkości znacznie niższą od dźwięku (osiągnął mniej niż 500 km/h na nieco powyżej 2 km wysokości). Prototypowi towarzyszył samolot obserwacyjny T-38 Talon, dokumentując misję. Jest to i tak sukces, zważywszy na znaczne opóźnienie prac i problemy firmy, jak rezygnacja w 2022 roku z partnerstwa przez dostawcę silników Rolls-Royce. Pierwszy lot testowy pierwotnie planowano już w 2017 roku.
– To jednak z kamieni milowych zanim przed 2030 roku odbędzie się pierwszy lot Overture – mówi Scholl. I wskazuje, że to kosztowne przedsięwzięcie. Supersonic Boom zebrał do tej pory ponad 700 milionów dolarów, ale całkowity rozwój samolotu może kosztować ponad 8 miliardów dolarów.
Dyrektor generalny Blake Scholl mówi, że XB-1 przejdzie serię do 15 lotów testowych tylko w tym roku.
Pełnowymiarowy naddźwiękowy samolot pasażerski Boom, będzie korzystać z czterech własnych silników firmy, które są nadal w fazie rozwoju i będą się nazywać Symphony. W wywiadzie przed lotem dyrektor generalny i założyciel Boom Supersonic, Blake Scholl, mówił, że każdy silnik Symphony dostarczy około trzy razy więcej mocy od trzech silników J85 (ich konstrukcja pochodzi jeszcze z lat 50.), które są wykorzystywane w testowym XB-1. Będą rozpędzać Overture do prędkości 1,7 Mach, czyli prawie 2100 km/h. Ma to pozwolić na przelot 80-miejscowej maszyny z Nowego Jorku do Londynu w 3,5 godz.
Czas samolotów naddźwiękowych
Overture to jeden z wielu projektów naddźwiękowych następców Concorde`a. W tym roku w pierwszy lot testowy ma się udać eksperymentalny samolot X-59 w ramach programu Quesst. Ma on umożliwić naddźwiękowe loty nad lądem, co dotąd było problemem ze względu na hałas wytwarzany przez falę uderzeniową. NASA opracowuje kształt kadłuba, który rozwiąże ten problem. – Przez ostatnich 50 lat prędkość samolotów pasażerskich utknęła na około 0,8 macha. Znacznie szybsze loty to wciąż niespełnione marzenie – mówi Peter Coen, jeden z menedżerów projektu Quesst. – Myślę, że dzięki X-59 i misji Quesst znowu będziemy w stanie pokonać barierę dźwięku.
Pierwsze udane loty testowe zmniejszonego prototypu ma już za sobą firma Destinus, z siedzibą w Szwajcarii i zespołem około 120 pracowników. Wkrótce rozpoczną testy z silnikiem na wodór. Efektem prac projektowych i testów ma być hipersoniczna maszyna na wodór zdolna przelecieć z Frankfurtu do Sydney w 4 godziny 15 minut. Loty odbywałyby się z pięciokrotnie większą prędkością od dźwięku (5 machów), a więc już hipersoniczną.
Z podobną prędkością 5 machów ma latać samolot Quarterhorse, nad którym pracuje amerykańska firma lotnicza Hermeus. Tu kluczem do sukcesu ma być hybrydowy silnik Chimera, który przy wyższych prędkościach będzie przełączał się z trybu turboodrzutowego na hipersoniczny ramjet. Hermeus przetestował go z powodzeniem już przed rokiem. Na razie na ziemi.
