Zmiana przepisów dotyczących wsparcia dla obywateli Ukrainy w związku z trwającym konfliktem została uznana za niezgodną z konstytucją, zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego we wtorek. Orzeczenie opierało się na aspektach proceduralnych sposobu uchwalenia prawa; Trybunał podkreślił, że Mariusz Kamiński i Maciej Wąsik zostali pozbawieni prawa głosu.
Na początku marca ubiegłego roku prezydent Andrzej Duda złożył do Trybunału Konstytucyjnego zapytanie dotyczące nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy dotkniętym konfliktem zbrojnym w ich ojczyźnie z dnia 9 lutego 2024 r. Prezydent zauważył, że przyczyną była niemożność wzięcia udziału w obradach Sejmu nad tą ustawą przez Mariusza Kamińskiego i Macieja Wąsika, którzy, jak twierdzili, pełnili wówczas funkcję posłów. Sytuacja ta wzbudziła obawy co do legalności procesu uchwalania nowelizacji.
20 grudnia 2023 r. Kamiński i Wąsik zostali ostatecznie uznani za winnych w procesie związanym z tzw. aferą gruntową z 2007 r. W konsekwencji, jak wcześniej informował marszałek Sejmu Szymon Hołownia, ich mandaty parlamentarne zostały zakończone. Jednak politycy PiS i prezydent zakwestionowali tę interpretację, a prezydent zauważył, że wcześniej ułaskawił obie osoby w 2015 r., podczas gdy nie zostały one jeszcze prawomocnie skazane w tej sprawie.
Dariusz Dudek, doradca i przedstawiciel prezydenta, który uczestniczył we wtorek w posiedzeniu Trybunału Konstytucyjnego, stwierdził, że jedynym powodem skierowania ustawy pomocowej do Trybunału były wątpliwości proceduralne dotyczące jej przyjęcia. „Obawy wnioskodawcy nigdy nie dotyczyły istoty tego przepisu ustawowego” – stwierdził Dudek.
Wspomniał także, że skierowanie przez prezydenta projektu ustawy do Trybunału Konstytucyjnego niesie ze sobą reperkusje dla innych ustaw, które zostały uchwalone bez umożliwienia Wąsikowi i Kamińskiemu oddania głosu, w tym dla budżetu i powiązanych z nim projektów ustaw finansowych na rok 2024; Trybunał zajmie się wnioskami dotyczącymi tych kwestii w środę i czwartek.
We wtorek Trybunał, składający się z pięciu członków, orzekł większością głosów, że nowelizacja ustawy o pomocy dla obywateli Ukrainy jest całkowicie niezgodna z konstytucją ze względu na proces jej uchwalania. Panelowi przewodniczył sędzia Trybunału Konstytucyjnego Jarosław Wyrembak, a sprawozdawcą był Bogdan Święczkowski, a także Zbigniew Jędrzejewski, Stanisław Piotrowicz i Rafał Wojciech
