W rozmowie z mieszkańcami Pabianic premier Donald Tusk podkreślił, że Polska inwestuje ponad 5% PKB w obronność, co znacznie przekracza normy europejskie. Mimo tak wysokich wydatków, Polska plasuje się w czołówce krajów UE pod względem wydatków socjalnych. Jak Polska równoważy te dwa wysokie wymagania finansowe? Przeanalizowaliśmy oficjalne statystyki Eurostatu.
/ WOJTEK RADWANSKI / AFP / AFP
Znalezienie równowagi między potrzebami bezpieczeństwa a polityką społeczną w obliczu wyzwań budżetowych
W dobie narastających zagrożeń geopolitycznych Polska znajduje się w wyjątkowej sytuacji. Podczas spotkania w Pabianicach w sobotę (26 lipca) premier Donald Tusk podkreślił, że obecne wydatki na obronę narodową wynoszą 5,1% PKB . Premier zaznaczył, że kwota ta jest prawie dwukrotnie wyższa niż średnia dla państw NATO , które generalnie przeznaczają na obronę od 2 do 2,5% PKB. Tak wysokie wydatki na obronę nakładają znaczne obciążenie na budżet, ograniczając finansowanie innych kluczowych sektorów, w tym polityki społecznej.
W ożywionej wymianie zdań z mieszkańcami Donald Tusk przedstawił statystyki obrazujące skalę tych kosztów: 1% PKB na obronność to około 40 miliardów złotych rocznie, podczas gdy 2% PKB to 80 miliardów złotych , które obecnie „nie są dostępne” na alternatywne cele. „To 80 miliardów złotych, których obecnie nie mogę przeznaczyć na inne rodzaje projektów ” – oświadczył premier. Zaznaczył, że nawet gdyby Polska zmniejszyła wydatki na obronność do 3% PKB, nadal plasowałaby się w czołówce europejskich budżetów obronnych.
Reklama Rozwiń
„Musimy chronić to, co napędza wzrost: politykę innowacyjną , wzmocnienie polskiej armii i budowanie silnej pozycji Polski na świecie ” – powiedział Donald Tusk w Pabianicach. Dodał, że „stoimy w obliczu zagrożenia zewnętrznego, które wymaga wydawania prawie 5 procent PKB na uzbrojenie polskiej armii , często kosztem innych priorytetów, aby utrzymać ten poziom. Podejmujemy się tego, ponieważ zdajemy sobie sprawę, że mamy wiele do nadrobienia i ostatecznie musimy polegać przede wszystkim na sobie”.
Podatki irlandzkie i wydatki szwedzkie – pozycja Polski w wydatkach socjalnych UE
Co ciekawe, pomimo znacznych wydatków na obronę, Polska utrzymuje stosunkowo niskie obciążenia podatkowe , które premier określił mianem „irlandzkich”. Oznacza to, że w porównaniu z wieloma krajami UE , polscy obywatele płacą stosunkowo niewielkie podatki. Jednocześnie wydatki socjalne Polski zbliżają się do poziomu „szwedzkiego” – co oznacza, że są dość wysokie. „Jeden z ekspertów trafnie zauważył, że w Polsce mamy irlandzkie podatki i szwedzkie wydatki niezależnie od tego ” – zwrócił się premier do mieszkańców Pabianic.
Dane Eurostatu potwierdzają to – w 2023 roku Polska przeznaczyła około 16,7% swojego PKB na szeroko rozumianą ochronę socjalną . Wartość ta dotyczy ogólnych wydatków rządowych w kategorii „ochrona socjalna” zgodnie z klasyfikacją COFOG. Chociaż odsetek ten jest niższy niż średnia unijna wynosząca 19,2% PKB, to jednak świadczy o znacznym zaangażowaniu państwa w politykę społeczną .
/ Eurostat / materiały zewnętrzne
Największą część tych wydatków przeznacza się na emerytury i renty inwalidzkie , co stanowi około 8,9% PKB. Stanowi to ponad połowę całkowitych wydatków socjalnych, odzwierciedlając zarówno starzenie się społeczeństwa, jak i potrzebę stabilnego systemu emerytalnego.
