Recepty na opioidy – w tym na niezwykle niebezpieczny fentanyl, będący sto razy silniejszy od morfiny – od poniedziałku są objęte dodatkowym monitoringiem Ministerstwa Zdrowia. Decyzja związana jest z ostatnimi zatruciami i zgonami spowodowanymi zażyciem tego typu substancji.
Izabela Leszczyna
Dotychczas informacje o osobach stosujących fentanyl – narkotyk, sto razy silniejszy od morfiny – pochodziły raczej z amerykańskich miast. W ostatnim czasie coraz częściej słychać jednak, że stosowany jest on także w Polsce. Ze względu na sytuację, recepty na opioidy – w tym także właśnie fentanyl – od poniedziałku objęte są dodatkowym monitoringiem Ministerstwa Zdrowia. To odpowiedź na ostatnie zatrucia i zgony po zażyciu takich substancji.
Ministerstwo Zdrowia wprowadza monitoring recept na fentanyl i inne opioidy
Na czym będzie polegało to, że recepty na opioidy objęte będą dodatkowym monitoringiem Ministerstwa Zdrowia? W związku z tym, że informacje o receptach na tego typu substancje na bieżąco analizowane są przez Centrum E-zdrowie, Główny Inspektorat Farmaceutyczny otrzymywać będzie między innymi informacje o tym, że ktoś takich recept w ostatnim czasie otrzymuje niepokojąco dużo. Dzięki temu sprawą zająć się będą mogły organy ścigania.
Ze względu na ostatnie zatrucia i zgony – spowodowane prawdopodobnie przedawkowaniem takich substancji – na wtorek wojewoda mazowiecki zwołał zespół zarządzania kryzysowego.
W minionym tygodniu wyniki badań toksykologicznych potwierdziły, że dziewiętnastolatka, która w listopadzie zmarła w Poznaniu, przedawkowała fentanyl. Przyczyny jej zgonu nie udało się ustalić podczas sekcji – wyjaśniły ją dopiero badania toksykologiczne. Kobieta była pierwszą w Polsce potwierdzoną ofiarą tego narkotyku.
Izabela Leszczyna do Janusza Cieszyńskiego: Recepty na opioidy? Muszę naprawić to, co pan zepsuł, powinien pan milczeć
W ostatnim czasie fentanyl jest także głośnym tematem wśród polityków. Janusz Cieszyński, były minister cyfryzacji, a także były wiceminister zdrowia, który w resorcie zdrowia nadzorował projekt e-Recepty, w Sejmie podkreślał, że „po ubiegłotygodniowych apelach o zajęcie się sprawą opioidów jest pierwszy ruch minister zdrowia Izabeli Leszczyny”. „Okazało się, że do tej pory NIKT nie monitorował tego tematu. Nic dziwnego, skoro od pół roku nie ma Głównego Inspektora Farmaceutycznego” – podkreślał polityk.
Na odpowiedź minister zdrowia Izabeli Leszczyny długo nie trzeba było czekać. „Sprawą preskrypcji leków, nie tylko opioidów (!), zajmuję się od kilku miesięcy, bo muszę naprawić to, co Pan zepsuł. A że jest co naprawiać, to kto jak kto, ale Pan, zamiast pokrzykiwać z mównicy, powinien milczeć” – napisała Leszczyna w mediach społecznościowych. „Pani minister, za moich czasów wdrożono e-recepty, e-skierowania, e-zwolnienia, IKP i parę innych rzeczy z których korzystają miliony Polaków. Pani na razie wdrożyła mapę aptek w których można kupić tabletkę dzień po, więc pohamowałbym się z krytyką i zajął pracą” – stwierdził w odpowiedzi Cieszyński.
Czym jest fentanyl i dlaczego jest groźny?
Fentanyl stosowany jest w USA od 1960 roku jako dożylny środek znieczulający. To niezwykle silny syntetyczny opioid, podobny do morfiny, ale dużo silniejszy. Występuje często w postaci w postaci plastrów i pastylek do ssania, stosuje się go do leczenia ciężkiego i przewlekłego bólu spowodowanego nowotworami oraz innymi chorobami i urazami.
Fentanyl jest lekiem na receptę, ale jest także wytwarzany nielegalnie i czasami mieszany z innymi nielegalnymi narkotykami – takimi jak heroina i kokaina, ale także z lekami – często bez wiedzy użytkownika. Substancja powoduje silne uzależnienie i naraża użytkowników na wysokie ryzyko przedawkowania.
W ostatnich latach nielegalnie wytwarzany fentanyl stał się coraz bardziej powszechny w Stanach Zjednoczonych, co doprowadziło do ogromnego wzrostu liczby zgonów spowodowanych przedawkowaniem tego narkotyku. W 2022 r. w USA w wyniku przedawkowania fentanylu zmarło 73 838 osób. Była to najwyższa liczba zgonów spowodowanych przedawkowaniem fentanylu, jaką kiedykolwiek zarejestrowano w Stanach Zjednoczonych, i znaczny wzrost w porównaniu z liczbą zgonów zgłoszonych w 2019 r.
W Polsce najczęściej do nielegalnego obrotu fentanylem dochodzi poprzez fałszywe recepty bądź kradzież leku, zawiera substancję. W ostatnich miesiącach policja prowadziła 20 postępowań przygotowawczych związanych z fentanylem. W ich toku ustalono 22 podejrzanych.
