Nadużywanie antybiotyków może nieść za sobą poważne konsekwencje dla naszego organizmu. Ministerstwo Zdrowia przypomina, że ich stosowanie powinno być rozsądne.
Antybiotyki są grupą leków stosowaną przy zakażeniach bakteryjnych. Działają one bakteriobójczo, czyli zabijają drobnoustroje, a także bakteriostatycznie (hamują ich procesy życiowe, aby uniemożliwić namnażanie bakterii). Z danych wynika jednak, że 75-90 procent infekcji spowodowanych jest przez wirusy. Antybiotyki są z kolei stosowane w zwalczaniu zakażeń bakteryjnych. Ministerstwo Zdrowia apeluje więc, by nie nadużywać tej formy leczenia, ponieważ może to nieść za sobą negatywne konsekwencje. Resort zdrowia zachęca również do korzystania z testów, które umożliwiają ocenę konieczności zastosowania antybiotykoterapii.
Do czego może prowadzić nadużywanie antybiotyków?
Ministerstwo Zdrowia w opublikowanym komunikacie podało, że nadużywanie antybiotyków może mieć negatywny wpływ na nasz organizm. Takie konsekwencje mogą wynikać między innymi z:
- działań niepożądanych,
- rozwoju zakażeń grzybiczych,
- selekcji szczepów opornych.
„Antybiotykooporność jest kluczowym zagrożeniem dla zdrowia publicznego” – podkreśla Ministerstwo Zdrowia w opublikowanym komunikacie, przypominając również, że wybór właściwej terapii należy wyłącznie do lekarza prowadzącego leczenie pacjenta. Również Naczelna Izba Aptekarska zauważa, że „obecnie zjawisko narastania oporności bakterii na antybiotyki stanowi jeden z najpoważniejszych problemów medycznych, epidemiologicznych, a nawet ekonomicznych”.
Stosowanie antybiotyków – jak sprawdzić, czy jest konieczne?
„Skuteczność antybiotyków zależy od rozsądnego ich stosowania. Jednym ze sposobów na skuteczną antybiotykoterapię są testy diagnostyczne możliwe do wykonania w gabinecie Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ). Rozpoznanie czynnika etiologicznego może być podstawą do wdrożenia w terapii pacjenta antybiotyku bądź zrezygnowania z włączenia go do leczenia” – podaje Ministerstwo Zdrowia.
Zgodnie z nowelizacją rozporządzenia ministra zdrowia z 17 czerwca 2022 roku w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej poszerzono zakres badań możliwych do wykonania przez lekarza POZ o m.in.:
- Badanie CRP – szybki test ilościowy – przeznaczony do wykonywania u dzieci do ukończenia 6. roku życia, test wspomaga diagnostykę różnicową infekcji, badanie wykonuje się z krwi włośniczkowej (nakłucie opuszki);
- STREP TEST – test jakościowy do diagnostyki zapaleń gardła i migdałków podniebiennych (anginy) o etiologii S. pyogenes, badanie wykonywane na podstawie wymazu z gardła.
Pacjent ma też możliwość kupienia w aptece testu do wykonania w domu, który wykrywa infekcje dróg oddechowych. „W przypadku potwierdzenia zakażenia wirusowego, pacjent nie będzie musiał przechodzić niepotrzebnej terapii antybiotykowej” – przypomina resort zdrowia.
Błędy popełniane podczas antybiotykoterapii
„Niewłaściwe rozpoznanie etiologii wirusowej, nieuzasadniona asekuracja lekarza przed rozwojem infekcji bakteryjnej mimo braków jej objawów klinicznych, a nawet wręcz wymuszanie przez pacjentów włączania antybiotykoterapii, jest niestety częstą przyczyną jej nadużywania” – zauważa Naczelna Izba Aptekarska.
Należy pamiętać o tym, że bardzo dużym błędem jest wykorzystywanie antybiotyków, które zostały w naszej domowej apteczce na przykład po leczeniu innych domowników. Nie należy również przyjmować antybiotyku, który kiedyś nam pomógł bez wcześniejszej wizyty u lekarza. Błędem jest także:
- niepoinformowanie lekarza prowadzącego o uczuleniu na dany antybiotyk,
- przyjmowanie zbyt wysokich/ niskich dawek antybiotyków (innych, niż zaleci lekarz),
- przerywanie brania antybiotyku tuż po ustąpieniu uciążliwych objawów,
- przyjmowanie antybiotyków o różnych porach,
- popijanie antybiotyków sokiem lub herbatą (najlepiej robić to wodą).
