Mamuty wyginęły przez katar? Kolejna teoria rozgrzała środowisko badaczy
Urszula Lesman
Międzynarodowy zespół chemików i zoologów znalazł dowody na to, że mamuty włochate mogły zmagać się z alergiami, co przyczyniło się do ich wyginięcia. Analiza zamrożonej tkanki mamuta wykazała obecność przeciwciał i alergenów, co sugeruje, że te stworzenia mogły mieć problemy z rozmnażaniem się z powodu osłabionego zmysłu węchu. – To było pierwsze badanie, w którym fragmenty immunoglobulin znaleziono w szczątkach sprzed dziesiątek tysięcy lat – powiedział dziennikowi „The Telegraph” główny autor badania Gleb Zilberstein.
Dlaczego wyginęły mamuty?
Jednocześnie w szczątkach znaleziono fragmenty białek silnie alergizujących roślin i ich pyłków. -Znaleźliśmy dowody na alergie w próbkach mamutów i mogły one wyginąć, ponieważ zwierzęta te rozwinęły alergie na pyłki w okresie rozrodczym, co uniemożliwiło im znalezienie się w celu rozmnażania – tłumaczy Zilberstein.
Mamuty włochate, dalecy krewni dzisiejszych słoni, wędrowały po Ameryce Północnej, Azji i północnej Europie, zanim wyginęły około 4000 lat temu. Dotychczas naukowcy sądzili, że do wyginięcia tych zwierząt przyczyniły się zmiany klimatyczne i polowania ludzi. Teraz badanie dodaje nowa teorię wyjaśniającą wymarcie włochatych gigantów: alergie.
Według zespołu badawczego mamuty mogły cierpieć na zatkany nos wywołany podrażnieniem pyłkami, co upośledzało ich zdolność do wykrywania ważnych zapachów, takich jak zapachy potencjalnych partnerów. Naukowcy podkreślili, że współczesne słonie w dużym stopniu polegają na węchu, aby znaleźć pożywienie, wodę a także partnerów. „Rozwój alergii na pyłki roślin, zmiany w toksyczności alergicznej pyłków, wydłużenie okresu uwalniania pyłków lub pojawienie się dużej liczby roślin kwitnących podczas zmian klimatycznych, może prowadzić do zmniejszenia wrażliwości na zapachy u zwierząt w sezonie rozrodczym. Może to wyjaśniać wyginięcie zwierząt z powodu zmniejszenia liczby stosunków płciowych” – wyjaśniają naukowcy.
Zespół zbadał kilka próbek tkanek zamrożonych mamutów odkrytych na Syberii. Odkryli w nich ślady przeciwciał, sugerujące reakcje immunologiczne na infekcje, a także związki organiczne związane z pyłkami. Podkreślają również, że wyginięcie mamutów zbiegło się z okresem globalnego ocieplenia, podczas którego w ich siedliskach zaczęły rosnąć nowe gatunki roślin. Rośliny te prawdopodobnie uwalniały pyłki do powietrza, potencjalnie powodując u zwierząt problemy z oddychaniem i węchem.
Naukowcy sugerują, że alergia związana z pyłkami może być trzecim czynnikiem przyczyniającym się do wyginięcia mamutów, obok zmian klimatycznych i działalności człowieka.
Co naukowcy myślą o odkryciu
Jednak sceptycy podkreślają, że teoria o „starożytnym katarze siennym”, który przyczynił się do wymarcia mamutów włochatych jest wciąż mało udokumentowana. Vincent Lynch, biolog ewolucyjny z University of Buffalo, uważa, że chociaż dowody DNA sugerują, że późniejsze mamuty utraciły zdolność wyczuwania zapachów niektórych roślin, to potrzebne są dalsze badania i potwierdzenia na słuszność tej teorii. Lynch uważa, że zmiany środowiskowe i ingerencja człowieka pozostają najbardziej prawdopodobnymi powodami wyginięcia tego gatunku.
Badanie przeprowadzone w 2021 r. przez naukowców z Uniwersytetu Cambridge wykazało, że szybka zmiana klimatu była „ostatnim gwoździem do trumny” dla mamutów włochatych. Cieplejszy klimat spowodował, że drzewa i rośliny bagienne zastąpiły preferowane siedliska trawiaste tych zwierząt. Utrata roślinności została uznana za kluczowy powód wyginięcia mamutów. Jednak także ludzie przyczynili się do tego wymarcia. Badania sugerują, że nadmierne polowania prowadzone przez wczesne plemiona gwałtownie zmniejszyły liczebność stad. Wcześniej jaskiniowcy używali ich olbrzymich kości do budowy schronień, a ciosów do produkcji broni. Mamuty były też dla nich ważnym źródłem pożywienia.
