Stowarzyszenie Pracodawców Producentów Materiałów Budowlanych dokonało przeglądu najnowszych wyników badań dotyczących jakości materiałów budowlanych z lat 2016–2024, opublikowanych przez Generalny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB). Wyniki te budzą poważne obawy dotyczące przestrzegania norm jakości i skuteczności nadzoru rynkowego.
Jakość materiałów budowlanych
Przegląd Stowarzyszenia wskazuje, że na rynku nadal znajdują się wyroby budowlane niespełniające określonych wymagań. Szczególnie niepokojącą sytuację stwierdzono w przypadku materiałów termoizolacyjnych, cementu, wapna budowlanego i innych spoiw hydraulicznych, a także kruszyw. Pogorszenie wyników kontroli odnotowano również w przypadku stali zbrojeniowej i sprężającej przeznaczonej do betonu, a także podłóg i wyrobów pokrewnych.
Z informacji dostępnych na stronie internetowej GUNB wynika, że w 2024 roku aż 48% przebadanych próbek w kategorii materiałów termoizolacyjnych i kompleksowych zestawów/systemów izolacyjnych nie spełniało deklarowanych specyfikacji, co oznacza spadek w porównaniu z poprzednimi latami (30% w 2023 roku, 37% w 2022 roku). Należy jednak zauważyć, że niektórzy producenci wdrożyli rygorystyczne systemy kontroli produkcji, które znacząco zmniejszają prawdopodobieństwo wprowadzenia wadliwych produktów na rynek. Przy wyborze materiałów budowlanych warto zapoznać się z danymi na stronie internetowej GUNB (https://snrwb.gunb.gov.pl/public/?page=probki). Alarmująco wysokie wskaźniki awaryjności odnotowano również w przypadku cementu, wapna budowlanego i innych spoiw hydraulicznych – 38% przebadanych próbek w 2024 r. było wadliwych, co stanowi wyraźny kontrast z zaledwie 8% w 2023 r. Poważne problemy zidentyfikowano również w kategorii podłóg i wyrobów podłogowych, gdzie odsetek wadliwych próbek wzrósł do 24% w 2024 r. (z 18% w 2023 r.). W przypadku kruszyw 33% przebadanych próbek w 2024 r. nie spełniało deklarowanych specyfikacji. Warto jednak zauważyć, że liczba przeprowadzonych badań była dość ograniczona (oceniono tylko 9 próbek). Tak mała liczebność próby ogranicza możliwość wyciągnięcia ostatecznych wniosków. W związku z tym Stowarzyszenie apeluje o zwiększenie liczby badań w kategoriach produktów, które dotychczas nie były wystarczająco monitorowane, aby zapewnić kompleksowy przegląd i ograniczyć potencjalne zagrożenia dla jakości infrastruktury budowlanej.
W oparciu o wyniki badań dostępne na stronie internetowej GUNB, Stowarzyszenie podjęło próbę oceny jakości wyrobów budowlanych testowanych w latach 2016–2024. Należy pamiętać, że na wiarygodność tej oceny duży wpływ ma średnia roczna liczba badań dla każdej kategorii wyrobów oraz metodologia pobierania próbek. Badane próbki nie zawsze są reprezentatywne, a prezentowane wyniki mogą nie odzwierciedlać dokładnie jakości wyrobów budowlanych dostępnych na rynku krajowym.
Tabela 1. Skala oceny jakości wyrobów budowlanych
Tabela 2. Ocena jakości wyrobów budowlanych
Konieczność lepszej kontroli
Stowarzyszenie opowiada się za zwiększeniem liczby testów i lepszym ich wdrażaniem. W 2023 roku liczba testów spadła o 35% w porównaniu z 2017 rokiem. Eksperci podkreślają, że kluczowe są następujące kwestie:
– Zwiększenie liczby testów przeprowadzanych przez WINBy i GUNB,
– Skrócenie czasu od pobrania próbki do wydania raportu,
– Nakładanie surowszych kar na producentów, którzy wielokrotnie nie spełniają deklarowanych specyfikacji,
– Usuwanie z rynku całych partii wadliwych produktów, a nie tylko pojedynczych partii,
– Zwiększanie przejrzystości procesu kontroli, w tym promowanie wyników badań wśród konsumentów i kontrahentów.
Niebezpieczeństwa i ryzyko związane ze stosowaniem materiałów niezgodnych z normami
Główne obszary zainteresowania i ich potencjalne implikacje:
– Bezpieczeństwo – ryzyko, że budynek lub konstrukcja nie spełni podstawowych wymagań.
– zagrożenie dla użytkowników budynków i osób znajdujących się w ich pobliżu – powodujące potencjalne ryzyko utraty życia lub zdrowia,
– Konkurencja i ochrona konsumentów – brak uczciwości, ryzyko oszukania interesariuszy w procesie budowlanym – oszustwo,
– Wpływ ekonomiczny – obciążenie użytkowników dodatkowymi wydatkami wynikającymi z przyspieszonej korozji, zużycia, usterek i konieczności częstszych napraw.
Stosowanie materiałów budowlanych gorszej jakości skutkuje również zwiększonym zużyciem zasobów naturalnych, wyższą emisją CO2 oraz dodatkowymi kosztami napraw i remontów. Wpływa to nie tylko na stabilność i bezpieczeństwo budynków, ale także, między innymi, na efektywność termomodernizacji, której koszt w nadchodzących latach szacowany jest na miliardy dolarów.
Firmy budowlane i deweloperzy wyrażają coraz większe obawy dotyczące konieczności dalszych testów materiałów przed ich wykorzystaniem na placu budowy. To nie tylko podnosi koszty, ale także opóźnia realizację projektów. W przypadku materiałów kluczowych dla budownictwa, takich jak stal zbrojeniowa i beton, niezbędne są surowsze normy i kontrole na etapie produkcji.
Apel o skuteczniejsze regulacje
Stowarzyszenie apeluje o nowelizację ustawy o wyrobach budowlanych i innych przepisów, aby ustanowić mechanizmy zapobiegające ponownemu wprowadzaniu wadliwych produktów na rynek. Propozycje obejmują:
– wykluczenie producentów, których produkty stale nie spełniają deklarowanych specyfikacji z programów wsparcia publicznego, takich jak ulga termomodernizacyjna, „Czyste Powietrze” i inne,
– Zakaz wykorzystywania wadliwych produktów w przetargach publicznych,
– Publikowanie kompleksowych wyników badań w bardziej przystępnej i zwięzłej formie na stronie internetowej GUNB, wraz z szeroką promocją,
– Zwiększenie poziomu zatrudnienia w bankach WINB i GUNB oraz lepsze dostosowanie wynagrodzeń do stawek rynkowych.
Spadająca jakość wyrobów budowlanych stanowi zagrożenie dla inwestorów, wykonawców i środowiska. Aby temu zaradzić, niezbędne są skuteczniejsze kontrole, surowsze kary oraz lepszy dostęp do informacji dla konsumentów i inwestorów. Stowarzyszenie apeluje do rządu o szybkie wdrożenie proponowanych zmian, które zapewnią trwałość i bezpieczeństwo infrastruktury budowlanej w Polsce.
REKLAMA: REKLAMA: REKLAMA:
