Industry Agreement for Energy Efficiency przeprowadziło kolejną analizę dotyczącą kosztów ogrzewania budynków w drugim kwartale 2025 r., opartą na rynkowej ocenie cen nośników energii. W porównaniu do poprzedniego kwartału koszty ogrzewania przy użyciu energii elektrycznej i gazu ziemnego pozostały stabilne, podczas gdy wahania w przypadku innych paliw były minimalne. Pompy ciepła nadal są najbardziej opłacalnymi opcjami ogrzewania. Jednak drugi kwartał wprowadził istotne zmiany dotyczące dotacji na termomodernizację budynków w programie „Czyste powietrze”, co może mieć wpływ na koszty ogrzewania według POBE.
POBE przeprowadza kwartalne analizy kosztów ogrzewania budynków, aby dokładnie przedstawić wahania cen nośników energii, w tym wahania sezonowe, a także rzeczywiste koszty dostarczania ciepła do budynków o różnych standardach energetycznych i dostępnych na rynku rozwiązaniach grzewczych. Ta analiza dotyczy konkretnie nowych wskaźników efektywności energetycznej dla budynków w ramach inicjatywy „Czyste powietrze”.
Dane za drugi kwartał 2025 r. wskazują na utrzymujące się wysokie koszty ogrzewania związane z gazem ziemnym, propanem i olejem opałowym, chociaż w przypadku dwóch ostatnich zaobserwowano niewielki spadek cen. Tradycyjnie bezpośrednie ogrzewanie elektryczne, takie jak z kotłów elektrycznych (w tym mat lub grzejników elektrycznych), generuje najwyższe koszty. Kotły węglowe, drewniane lub na pelety pozostają jedną z tańszych alternatyw grzewczych, jednak zazwyczaj nie są najtańszą opcją, pomimo spadku cen rynkowych niektórych z tych paliw. Generalnie wybór systemu pompy ciepła spowoduje niższe koszty ogrzewania domów, a ważne jest podkreślenie, że ta opcja jest znacznie wygodniejsza i przyjazna dla środowiska w porównaniu z kotłami na paliwo stałe.
Cztery wykresy, cztery typy budynków – pełny obraz kosztów ogrzewania
Najnowsza analiza uwzględniała cztery różne typy budynków, badając, w jaki sposób koszty ogrzewania są obecnie w nich ustrukturyzowane. Pierwsze dwie kategorie obejmują istniejące domy jednorodzinne o zróżnicowanym zapotrzebowaniu na ciepło, powiązane z nowymi progami dotacji w programie „Czyste Powietrze” (rys. 1 i 2). Trzecia kategoria obejmuje nowo wybudowany dom jednorodzinny spełniający podwyższony standard energetyczny zgodnie z programem „Moje Ciepło” (rys. 3). Aby zapewnić porównywalność wyników, przyjęto, że wszystkie te budynki mają ogrzewaną powierzchnię 150 m2, mieszczącą 4 osoby, które regularnie korzystają z ciepłej wody.
Analizę wzbogaca nowatorskie podejście, które POBE konsekwentnie integruje, porównując koszty ogrzewania przy użyciu indywidualnego źródła ciepła dla mieszkania lub jednostki zlokalizowanej w większym budynku (rys. 4). W tym przypadku, w przeciwieństwie do domów jednorodzinnych, brane są pod uwagę tylko koszty ogrzewania powierzchni mieszkalnych (z wyłączeniem przygotowania ciepłej wody), a porównanie obejmuje również różne typy kotłów, ogrzewanie miejskie i pompy ciepła powietrze-powietrze, które są dobrze ugruntowane na rynku nieruchomości, sklasyfikowane od klas energetycznych od A do A+++ (konkretnie klimatyzatory z możliwością ogrzewania). Takie pompy ciepła są szeroko dostępne w sprzedaży detalicznej, stosunkowo proste w instalacji i opłacalne pod względem początkowej inwestycji, co czyni je atrakcyjną alternatywą dla kotłów gazowych lub ogrzewania miejskiego. Przedstawione koszty dotyczą przykładowego mieszkania o powierzchni 50 m2 zlokalizowanego w istniejącym budynku o średniej izolacji.
Rys. 1. Przykładowe roczne koszty ogrzewania budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 m2 poddanego termomodernizacji wg normy WT 2017 (EU 80 kWh/(m2 rok)), uwzględniające koszty przygotowania ciepłej wody użytkowej dla rodziny 4-osobowej. Dane odzwierciedlają koszty energii w II kwartale 2025 r.
Rys. 2. Przykładowe roczne koszty ogrzewania budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 m2 przed termomodernizacją (EU 140 kWh/(m2 rok)), uwzględniające koszty przygotowania ciepłej wody użytkowej dla rodziny 4-osobowej. Dane odzwierciedlają koszty energii w II kw. 2025 r.
Rys. 3. Przykładowe roczne koszty ogrzewania nowego budynku jednorodzinnego o powierzchni 150 m2, wybudowanego według standardu programu „Moje Ciepło” (EU = 40 kWh/(m2 · rok)), uwzględniające koszty przygotowania ciepłej wody użytkowej dla 4-osobowej rodziny. Dane odzwierciedlają koszty energii w II kwartale 2025 r.
Rys. 4. Przykładowe roczne koszty ogrzewania dla mieszkania o powierzchni 50 m2 w budynku o standardzie UE = 80 kWh/(m2 · rok). Lista obejmuje różne typy kotłów, ogrzewanie miejskie i pompy ciepła powietrze-powietrze w klasach energetycznych od A do A+++. Dane odzwierciedlają koszty energii w drugim kwartale 2025 r.
Ogólne wnioski z analizy przedstawiają się następująco:
⦁ Istniejące domy jednorodzinne po termomodernizacji w ramach „Czystego Powietrza” (EU = 80 kWh/(m² · rok)) – wyniki potwierdzają, że technologia pomp ciepła jest bardziej opłacalna niż większość innych rozwiązań grzewczych, w tym kotły elektryczne, gazowe, olejowe lub na pelet drzewny, oferując jedne z najniższych kosztów ogrzewania pomieszczeń i produkcji ciepłej wody. W analizowanym budynku koszty te wahają się od 3200 do 4850 zł rocznie, w zależności od rodzaju pompy ciepła (solanka-woda lub powietrze-woda) i zastosowanej instalacji odbiorczej.
⦁ Istniejące domy jednorodzinne przed modernizacją termiczną (EU = 140 kWh/(m² · rok)) – koszty ogrzewania dla wszystkich źródeł ciepła przekraczają te z poprzedniego scenariusza o ponad 50%. Warto zauważyć, że nawet przy stosunkowo słabej izolacji pompy ciepła, czy to solanka-woda czy powietrze-woda, mogą dostarczać znacznie tańsze ciepło niż większość kotłów. W analizowanym budynku koszty ogrzewania pompą ciepła wahają się od 4970 zł do 7760 zł rocznie, w zależności od wybranej opcji.
⦁ Nowe domy jednorodzinne spełniające podwyższone standardy energetyczne, zgodnie z programem „Moje Ciepło” (UE = 40 kWh/(m² · rok)) – w takich budynkach pompy ciepła, szczególnie zintegrowane z fotowoltaiką, stanowią najbardziej ekonomiczne rozwiązanie pod względem kosztów ogrzewania i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Przy instalacji PV o mocy 3 kW koszty mogą wynieść poniżej 1300 zł rocznie dla domu jednorodzinnego.
