Najnowszy raport inicjatywy All.Can Polska „Diagnoza zmian w opiece onkologicznej i hematoonkologicznej 2023” podsumowuje zmiany jakie zaszły w opiece onkologicznej w 2023 roku. Po raz pierwszy raport obejmuje także zagadnienia z obszaru hematoonkologii oraz wskazuje dalsze wyzwania i potrzeby, które będą miały wpływ na poprawę jakości i efektywności tej opieki.
Ukazujący sięcyklicznie dokument pt. „Diagnoza zmian w opieceonkologicznej” jest zbiorem informacji o działaniach systemowychrealizowanychw Polsce, w obszarze onkologii. Wzorem lat poprzednich, All.Can Polska podjął się analizy zmian, jakiezaszływzakresieopiekionkologicznejwroku2023.Wtymrokuporaz pierwszyprzedstawicieleAll.CanPolskaprzeanalizowalirównieżzmiany,którenastąpiływopiecehematoonkologicznej – mówi Szymon Chrostowski, Przewodniczący Prezydium All.Can Polska.
W nowym dokumencie „Diagnoza zmian w opiece onkologicznej i hematoonkologicznej 2023” eksperci inicjatywy All.Can Polska dokonali oceny postępu we wdrażaniu zalecanych rozwiązań systemowych, m.in. takich jak wprowadzenie Narodowej Strategii Onkologicznej 2020-2030, pracy nad rozwiązaniami poprawiającymi dostęp do diagnostyki molekularnej czy zmiany w dostępie do terapii.
EksperciAll.CanPolskawskazalizarównonaosiągnięcia,jakiniezaspokojonepotrzebyiwyzwania,którewymagajązmianorganizacyjnychisystemowych. W Raporcie opracowano następujące zagadnienia:
- Efektywniejsza alokacja dostępnych zasobów na opiekę onkologiczną oraz hematoonkologiczną.
- Zwiększenie roli profilaktyki pierwotnej oraz badań przesiewowych w onkologii oraz hematoonkologii.
- Zapewnienie szybszego i szerszego dostępu do innowacyjnych technologii medycznych w onkologii i hematoonkologii, w tym kluczowe aspekty dotyczące funkcjonowania i organizacji badań genetycznych w Polsce.
- Uwzględnienie perspektywy pacjentów we wszystkich decyzjach związanych z procesem planowania, wdrażania i oceny opieki onkologicznej i hematoonkologicznej.
- Poprawa dostępu pacjentów do badań klinicznych.
W ubiegłym roku wiele się wydarzyło w onkologii. W 2023 roku nastąpił postęp we wdrażaniu Narodowej Strategii Onkologicznej, w tym m.in.: realizacja programu szczepień przeciwko wirusowi HPV czy wdrożenie niezależnej wyceny patomorfologii. Niestety w ciągu prawie pół roku funkcjonowania programu bezpłatnych szczepień przeciw HPV udało się wyszczepić tylko 16 proc. Docelowej grupy 12 i 13 latków. Dlatego tak ważne jest, aby podnieść efektywność szczepień i wprowadzić edukację do szkół podstawowych, jak również należy rozważyć możliwość wykonywania szczepień przez pielęgniarki szkolne i w aptekach. Kluczowe działania na rok 2024 to mi.in.: dalsze konsekwentne wdrażanie Narodowej Strategii Onkologicznej, lung cancer unit-ów, akredytacji diagnostyki molekularnej, indywidualnego kontaktu z obywatelami w zakresie profilaktyki przez IKP, testu FIT przy profilaktyce raka jelita grubego, testu HPV-DNA w kierunku raka szyjki macicy, Narodowego Portalu Onkologicznego, a także systemu oceny wskaźników i mierników jakości opieki – podsumowuje prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków NIO – PIB w Warszawie, pełnomocnik dyrektora NIO – PIB do spraw Narodowej Strategii Onkologicznej i Badań Klinicznych, członek Prezydium All.Can Polska.
Zmiany i niezaspokojone potrzeby
WtymrokuporazpierwszyeksperciAll.CanPolskaprzeanalizowalizmiany,którenastąpiływopiecehematoonkologicznej w 2023 roku i wskazali na niezaspokojone potrzeby, które wymagają dalszej pracy w tym obszarze. Nowotwory krwi to aż 140 typów i podtypów chorób, które stanowią poważny problem zdrowotny zarówno w Polsce, jak i na całym świecie. Najczęściej diagnozowanymi nowotworami krwi są białaczka limfocytowa, ostra białaczka szpikowa, ostra białaczka limfoblastyczna i szpiczak plazmocytowy. Co 30 sekund jedna osoba na świecie dowiaduje się, że ma nowotwór krwi. W Polsce, według danych Krajowego Rejestru Nowotworów (KRN), w ciągu ostatnich trzech dekad liczba nowych zachorowań na nowotwory układu krwiotwórczego i chłonnego wzrosła ponad dwukrotnie. Obecnie w naszym kraju z nowotworami hematologicznymi zmaga się ponad 150 000 osób. Co roku w Polsce zachorowuje na nowotwory krwi 10 000 osób. Eksperci podkreślają, że nowotwory krwi i szpiku mogą być skutecznie leczone. Kluczem jest ich wczesne wykrycie.
W przypadku hematoonkologii profilaktyka pierwotna ogranicza się do badania krwi obwodowej. Na świecie i w Polsce nie prowadzi się żadnych badań przesiewowych w chorobach hematoonkologicznych. To ograniczenie w prowadzeniu badań profilaktycznych i brak programów badań przesiewowych wynika z faktu, że nowotwory hematologiczne w początkowej fazie rozwoju nie dają specyficznych objawów. Niestety, również wiedza na temat hematoonkologii jest nadal niewystarczająca – dlatego, jako inicjatywa All.Can postanowiliśmy dołączyć do Raportu obszar hematoonkologii, podsumować go i wskazać na konieczne do wprowadzenia zmiany – tłumaczy Aleksandra Rudnicka, Rzecznik Stowarzyszenia Sanitas.
W najnowszej „Diagnozie zmian w opiece onkologicznej oraz hematoonkologicznej 2023” eksperci inicjatywy All.Can poświęcili wiele uwagi diagnostyce genetycznej. Kluczowe dla możliwości właściwego zastosowania innowacyjnych terapii jest prowadzenie badań genetycznych i molekularnych, które są podstawą do kwalifikacji pacjentów do terapii celowanychi immunoterapii. Dostęp do tych badań ma znaczenia dla poszczególnych pacjentów, umożliwiając im najwłaściwsze, efektywne leczenie, a tym samym lepsze rokowanie. Zapewnienie szerszego dostępu do badań genetycznych ii molekularnych, w połączeniu z refundacją innowacyjnego leczenia to inwestycja w zdrowie Polaków. –wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Maciej Krzakowski, konsultant krajowy w dziedzinie onkologii klinicznej, członek Prezydium All.Can Polska.
Plany na kolejny rok
Na rok 2023 zaplanowano wiele działań w genetyce i intensywnie pracowano, pamiętając o tym, jak bardzo na poprawę diagnostyki genetycznej czekają pacjenci, jednak nie wszystko udało się zrealizować. W szczególności nie udało się przyjąć ustawy o tekstach genetycznych ani przedłużyć na 2024 rok Planu dla Chorób Rzadkich, w którym poprawa diagnostyki genetycznej była bardzo ważnym zadaniem, nie objęto też refundacją kompleksowego profilowania genetycznego – nowoczesnego badania potrzebnego w diagnostyce genetycznej w onkologii. Dokończenie tych działań i rozpoczęcie nowych, to zadanie na 2024 rok. Potrzebujemy konkretnych, szybkich działań systemowych na rzecz poprawy diagnostyki genetycznej w Polsce, takich jak wprowadzenie ustawy o badaniach genetycznych w medycynie (ustawa o testach genetycznych), uproszczenie systemu finansowania badań genetycznych, wprowadzenie certyfikacji laboratoriów genetycznych, stworzenie wspólnej bazy danych genomowych. Ważnej jest umożliwienie rozliczenia wszystkich niezbędnych badań genetycznych wykonanych z materiału biologicznego pobranego w czasie wizyty ambulatoryjnej, a także wprowadzenie tzw. 4 koszyka badań genetycznych obejmujących kompleksowe profilowanie genomowe i płynną biopsję.
Szczególnie ważne jest zabezpieczenie i wyszkolenie odpowiednich kadr dla diagnostyki genetycznej i poradnictwa genetycznego, w tym utworzenie nowych specjalizacji i nowych zawodów medycznych. W związku z rozwojem badań genetycznych potrzebni są lekarze specjaliści genetyki klinicznej, diagności laboratoryjni ze specjalizacją z laboratoryjnej genetyki medycznej, specjaliści nowej specjalizacji medyczna genetyka molekularna, pielęgniarki genetyczne (nowa specjalizacja) oraz doradcy genetyczni w onkologii (nowy zawód medyczny).Badania genetyczne mają znaczenie dla pacjentów onkologicznych, nie tylko na etapie leczenia i diagnostyki, ale także na innych etapach opieki onkologicznej: etapie profilaktyki, nadzoru nad pacjentami z dziedziczonymi nowotworami i ich rodzinami, monitoringiem terapii. Osiągnięciem jest opracowanie standardów badań genetycznych w onkologii, co z pewnością będzie miało wpływ na jakość diagnostyki genetycznej – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Anna Latos-Bieleńska, konsultant krajowa w dziedzinie genetyki klinicznej, przewodnicząca Rady ds. Chorób Rzadkich, Katedra i Zakład Genetyki Medycznej UM w Poznaniu, członek Grupy Sterującej All.Can Polska.
„Diagnoza zmian w opiece onkologicznej i hematoonkologicznej 2023” jestto już czwarta edycja dokumentu analizującego obszary mające wpływ na efektywność opieki onkologicznej, które zdefiniowane zostały w 2017 roku w dokumencie pt. „All.Can: poprawa efektywności i stabilności opieki onkologicznej. Rekomendacje dla Polski”. Diagnoza jest unikatowym dokumentem, który w kompleksowy sposób przedstawia stan polskiej onkologii i hematoonkologii. Mamy nadzieję, że ten materiał wesprze decydentów w procesie podejmowania decyzji co do zmian jakie warto i należy wprowadzić, aby poprawić efektywność i jakoś leczenia nowotworów w Polsce – podsumowuje Szymon Chrostowski, Przewodniczący Prezydium All.Can Polska.
Inicjatywa All.Can All.Can Polska zrzesza przedstawicieli specjalistów onkologów, farmaceutów, organizacji pacjentów, ekspertów systemu opieki zdrowotnej oraz reprezentantów innowacyjnego przemysłu farmaceutycznego. Celem inicjatywy jest zwrócenie uwagi opinii publicznej oraz decydentów na konieczność poprawy efektywności i stabilności opieki onkologicznej, a także sytuacji pacjentów poprzez efektywne wykorzystanie dostępnych zasobów finansowych.
Zachęcamy do zapoznania się z rekomendacjami ekspertów. Cały dokument „Diagnoza zmian w opiece onkologicznej i hematoonkologicznej 2023” znajdziecie Państwo tutaj: All_Can_Diagnoza_2023_PRESS (all-can.pl)
