ZUS odrzuca około jeden na trzy wnioski o renty inwalidzkie. Specjaliści dyskutują o restrykcyjnym systemie i utrudnionym dostępie do świadczeń.
W 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpatrzył 86,8 tys. wniosków o renty inwalidzkie. Oznacza to spadek zaledwie o 0,8 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. Tempo składania wniosków pozostaje stałe, a eksperci nie odnotowują większych zmian w stanie zdrowia ludności ani warunkach pracy.
Renta inwalidzka nie jest przeznaczona wyłącznie dla osób, które uległy wypadkom lub cierpią na choroby zawodowe. Wnioski składają również osoby z problemami ze zdrowiem psychicznym lub ograniczeniami wynikającymi z wrodzonych schorzeń. Ekspertka BCC Anna Maria Dukat podkreśla, że wśród wnioskodawców znajdują się osoby, które uległy wypadkom drogowym, często z powodu własnego zaniedbania.
Najwięcej wniosków pochodziło z województwa śląskiego (11,6 tys.), następnie z mazowieckiego (10,2 tys.) i wielkopolskiego (9,4 tys.). Najmniej wniosków pochodziło z opolskiego (1,3 tys.), podlaskiego (2,2 tys.) i świętokrzyskiego (2,5 tys.).
W 2024 r. wydano 46,2 tys. decyzji o przyznaniu emerytury i 27,3 tys. decyzji odmownych. Oznacza to, że 37,1 proc. rozpatrzonych przypadków zakończyło się odmową. Eksperci zwracają uwagę na rygorystyczny charakter systemu i coraz bardziej restrykcyjne podejście do przyznawania świadczeń.
Dr Marcin Wojewódka stwierdza, że chociaż wskaźnik odmów jest znaczny, nie różni się znacząco od poprzednich lat. Sugeruje to, że przy ocenie niezdolności do pracy przestrzegane są ścisłe kryteria. Anna Maria Dukat dodaje, że decyzje ZUS mogą być kontrowersyjne, co skłania wielu wnioskodawców do szukania środków prawnych.
W 2024 r. odnotowano 13,3 tys. więcej wniosków niż wydano decyzji. Eksperci przypisują tę rozbieżność zawiłej naturze procesu orzekania i ograniczonej liczbie asesorów medycznych. Ocena zdolności do pracy może być przewlekła, co może prowadzić do opóźnień w wypłacie świadczeń.
