MSWiA umorzy wielomilionowe kary, które na linie lotnicze nakładała Straż Graniczna za opóźnienia w przekazywaniu danych pasażerów.
Koniec kłopotów przewoźników lotniczych w Polsce – rząd wycofuje się z restrykcyjnych przepisów wysokich kar za brak udostępnienia służbom danych o pasażerach. Obowiązek ten wprowadziła w maju 2018 r. ustawa o PNR (Passenger Name Record) obowiązująca we wszystkich krajach UE, jednak Polska krajowymi przepisami wprowadziła najbardziej restrykcyjne prawo w Europie – gigantyczne kary za niezgłoszony lot – 20 tys. zł za każde pojedyncze naruszenie – w sumie (start i lądowanie) kara wynosi aż 40 tys. zł za jeden lot.
Według szacunków organizacji lotniczych z ubiegłego roku, o czym pisała „Rz”, łączna suma kar wynosiła już 3,6 mld zł. Do ubiegłego roku Straż Graniczna wszczęła 35 123 postępowania administracyjne – wydano ponad 27 tys. decyzji na kwotę ponad 182 mln zł wobec 260 przewoźników. W lutym 2022 r. wprowadzono dwuletnie zawieszenie w ich egzekucji, co objęło blisko 8 tys. spraw. Przez ten czas nie wypracowano żadnego konsensusu.
Ustawa to wymóg unijnej dyrektywy w sprawie wykorzystywania danych dotyczących przelotu pasażera (danych PNR) w celu zapobiegania przestępstwom terrorystycznym i poważnej przestępczości, ich wykrywania, prowadzenia postępowań przygotowawczych w ich sprawie i ich ścigania. W jej efekcie każdy przewoźnik lotniczy lądujący w Polsce i startujący z Polski musi przekazać szczegółowe dane swoich pasażerów do Straży Granicznej (prowadzi Krajową Jednostkę Informacji o Pasażerach) od 48 do 24 godzin przed lotem.
Z danych MSWiA wynika, że 20 państw unijnych nie nałożyło żadnej kary finansowej, choć i tam przewoźnicy nie zawsze wywiązywali się z tego obowiązku. Wyjątkiem była Litwa, jednak tam karę, 80 tys. euro, otrzymał tylko jeden przewoźnik, a Rumunia ukarała dwie linie na łączną kwotę 10 460 euro.
Linie: to nie my zawiniliśmy
Problemy pojawiły się od samego początku – według danych MSWiA od dnia wejścia w życie ustawy do końca 2021 r. wstępnie zidentyfikowano 109 897 niezgłoszonych lotów. Linie tłumaczyły to trudnościami w podłączaniu się do systemu – każda firma musiała wcześniej podpisać porozumienie z komendantem Straży Granicznej. Obecnie system działa bez zarzutów – dane przekazuje 99 proc. firm.
Umorzone zostaną wszystkie postępowania administracyjne w sprawie naruszeń, jak sprawy toczące się przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi oraz przed Naczelnym Sądem Administracyjnym
Nowe kierownictwo MSWiA nowelizuje ustawę, wprowadzając przepisy abolicyjne. Umorzone zostaną wszystkie postępowania administracyjne w sprawie naruszeń, jak sprawy toczące się przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi oraz przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (skargi do sądów składały linie), a nawet prowadzone już postępowania egzekucyjne. Kiedy? Przewoźnicy liczą, że stanie się to do końca roku.
– Z zadowoleniem przyjęliśmy informację o tym, że polski rząd zaproponował abolicję dla przewoźników, którym grożą potencjalne kary w wysokości setek milionów euro za nieprzestrzeganie polskich wymogów w sprawie danych dotyczących przelotu pasażera. Linie lotnicze nie mogły ich spełnić pomimo swoich najlepszych wysiłków – mówi „Rz” Joanna Wolf, dyrektor IATA w Polsce. I dodaje: – Zdajemy sobie sprawę, że decyzja musi jeszcze przejść odpowiednie procedury legislacyjne, mamy jednak nadzieję, że parlament uzna wagę tej kwestii, by zagwarantować konkurencyjność cenową połączeń lotniczych z Polską, w tym także korzyści społeczno-ekonomiczne, jakie to przynosi.
MSWiA: skracamy retencje danych
Nowelizacja polskiej ustawy skraca czas przechowywania danych o pasażerach z pięciu do trzech lat w stosunku do pasażerów, wobec których nie ma dowodów, że mogą mieć związki z terroryzmem. Niemcy zredukowały ten czas do sześciu miesięcy z wyjątkiem danych osób, które znajdują się w bazach poszukiwawczych, takich jak SIS II czy Interpol. To efekt wyroku TSUE z 2022 r., który wskazał również, że nie wszystkie loty wewnątrzunijne powinny być objęte obowiązkiem zgłoszeń, a jedynie te, które wynikają np. z analizy ryzyka. Loty w polskich portach lotniczych wykonują dziś 572 podmioty.
