Wywiad z architektem Cezarym Dałkiem, projektantem norweskiego studia LØVSETH+PARTNERE
Cezary Dałek, projektant w LøVSETH+PARTNERE, dzieli się spostrzeżeniami na temat norweskiej architektury, trendów w ogrodzeniach i ekspansywnego projektu Livsvitenskapsbygget w Oslo.
Dlaczego Norwegia?
Cezary Dałek: Mój wybór przeprowadzki wynikał z ciekawości i tęsknoty za zmianą otoczenia. Norwegia prezentuje fascynujący krajobraz pod względem architektury — charakteryzuje się minimalizmem i funkcjonalnością ze względu na trudne warunki pogodowe. Zajmuję się tą pracą od 2022 roku.
Istnieje znaczący kontrast między architekturą w Polsce i Norwegii. Najbardziej uderzającym odkryciem dla mnie było to, że niemal wszystkie projekty skupiają się przede wszystkim na aspekcie konstrukcyjnym, kładąc nacisk na beton, a także drewno, takie jak ściany warstwowe z drewnianymi szkieletami, gdzie dyskusje o bloczkach ceramicznych lub bloczkach z betonu komórkowego są dość rzadkie — to jest główna zmiana, do której polski architekt musi się dostosować w swojej codziennej praktyce.
Innym interesującym punktem jest metodologia projektowania budynków mieszkalnych, gdzie praktyczność ma pierwszeństwo (i nie tylko w tytule!), skupiając się na potrzebach każdego użytkownika. Duży nacisk kładzie się na zapewnienie, że te przestrzenie są przyjazne.
Dodatkowym wartym uwagi aspektem jest to, że większość budynków mieszkalnych jest budowana w standardzie „gotowości do zamieszkania”, co oznacza, że renowacje po zakończeniu budowy praktycznie nie istnieją, a apartamenty zakupione od deweloperów nadają się do natychmiastowego zamieszkania. Te trzy punkty mówią wiele o norweskiej architekturze, którą po prostu określiłbym jako „architekturę dla ludzi”, i to właśnie najbardziej mnie inspiruje jako architekta.
Czy Norwegowie, podobnie jak Polacy, chcą posiadać dom z ogrodem?
CD: Myślę, że tak, chociaż nabywanie mieszkań lub domów na rynku wtórnym jest tutaj znacznie bardziej powszechne. Te przestrzenie mieszkalne często zmieniają właścicieli. Oczywiście nowe budownictwo nadal stanowi znaczną część rynku, ale preferencje dotyczące nieruchomości z drugiej ręki są zauważalnie wyższe niż w Polsce. Prawdziwa jest następująca uwaga: posiadanie mieszkania, niekoniecznie nowego, zajmuje dość wysokie miejsce wśród potrzeb Norwegów.
Mieszkalnictwo to jeden aspekt, ale LØVSETH+PARTNERE niedawno przyczyniło się do budowy Livsvitenskapsbygget, budynku badań nauk przyrodniczych w Oslo. Czy to złożony projekt?
CD: Klientem Livsvitenskapsbygget jest Ministerstwo Nauki i Badań, a głównym użytkownikiem będzie Uniwersytet Oslo wraz z Kliniką Medycyny Laboratoryjnej w Szpitalu Uniwersyteckim w Oslo. Inwestorem, deweloperem i zarządcą jest Statsbygg, przedsiębiorstwo państwowe odpowiedzialne za wszystkie publiczne budowy w tym regionie. To spora konstrukcja, przekraczająca 97 500 m² – budowa rozpoczęła się w 2019 r., a jej zakończenie przewidywane jest na 2026 r. Jako LØVSETH+PARTNERE powierzono nam aspekt wykonawczy, opracowanie wszystkich szczegółów i rysunków konstrukcyjnych fasad i pokryć dachowych.
Chciałbym zwrócić uwagę na ciekawy projekt, który zakłada stworzenie bazy technicznej dla Livsvitenskapsbygget, wykorzystującej ogrodzenia przemysłowe.
CD: Obszar ten jest przeznaczony dla użytkowników budynku do zarządzania dostawami i utylizacją odpadów, otoczony ogrodzeniem otaczającym podziemny plac z kontenerami i zgniatarkami odpadów. Obiekty znajdują się poniżej początkowego poziomu budynku, pod sufitem ozdobionym zielenią. Całkowita powierzchnia zewnętrznej przestrzeni technicznej pod dachem wynosi około 1300 m², podczas gdy część oddzielona ogrodzeniem zawierająca kontenery i zgniatarki odpadów mierzy około 220 m². W tym miejscu zastosowaliśmy trzy bramy szybkobieżne — dwie bramy Traffic i jedną V-king — a także system Bastion, obok dwóch bram jednoskrzydłowych i segmentów ogrodzeniowych w tym systemie. Główny nacisk położono na szybkie otwieranie bram składanych. Wykonawcy na rynku norweskim zazwyczaj oferują produkty firmy WIŚNIOWSKI.
Jakie trendy w projektowaniu ogrodzeń dominują obecnie w Norwegii?
CD: Obecnie nie jest to ogromny rynek, więc przykłady są nieco ograniczone, ale projektanci i wykonawcy podkreślają nowoczesność, minimalizm i funkcjonalność. Funkcjonalność jest kluczowa, ponieważ warunki mogą być często trudne, z dużymi opadami śniegu lub niskimi temperaturami, co wymaga bram, które będą działać niezawodnie. Ponadto bramy i ogrodzenia powinny harmonijnie wtapiać się w otoczenie, a w Norwegii często istnieje wymóg dostosowania architektury do tego stosunkowo „ciężkiego” krajobrazu, który jest wyjątkowo górzysty, gdzie obecnie preferowane są proste, ażurowe projekty ogrodzeń — lekkie konstrukcje, które są łatwe w montażu i nie są wizualnie przytłaczające.
Czy w ciągu ostatnich pięciu lat zaszły istotne zmiany w tych trendach?
CD: Coraz częściej stosuje się ogrodzenia ze stalowymi konstrukcjami. Drewno, które wymaga częstszej obróbki, staje się mniej preferowane. Norwegowie preferują ogrodzenia, które harmonizują z otoczeniem, takie jak ogrodzenia betonowe z betonowymi donicami wypełnionymi zielenią, w połączeniu ze stalowymi lub drewnianymi bramami.
Jakie są skuteczne metody płynnego wkomponowania ogrodzenia w krajobraz?
CD: Angażowanie się w teren lub tworzenie połączeń. Bądźmy szczerzy, płot służy jako bariera, więc uważam, że ciekawym podejściem do włączenia go do krajobrazu jest wyrównanie granic oznakowania terenu w jednej linii ze standardowym płotem, ponieważ to połączenie ustanawia naturalny podział między tymi dwoma obszarami.
Pionowo czy poziomo? Pytam o osobiste preferencje co do stylów szermierki.
CD: Nie sądzę, żebym kiedykolwiek zaprojektował ogrodzenie z poziomymi podziałami. Jest coś w pionowej orientacji, co nadaje ogrodzeniu smuklejszy i lżejszy wygląd. Poziome podziały mają tendencję do odczuwania „bliższego ziemi”
