Jaki jest dochód klasy średniej? To kluczowe pytanie przy ocenie naszego włączenia do tej grupy demograficznej. Chociaż przynależność do tej grupy nie jest determinowana wyłącznie przez dochód, typowe jest ocenianie przynależności za pomocą finansowych punktów odniesienia. Jakie wynagrodzenie kwalifikuje kogoś jako członka klasy średniej?
/ Arkadiusz Ziółek / Reporter
Klasę średnią zazwyczaj charakteryzuje się dochodami, choć nie jest to w pełni wiarygodny pomiar. Jasne zdefiniowanie, kto stanowi klasę średnią, jest trudne, ponieważ ta koncepcja obejmuje zarówno socjologię, jak i ekonomię. W związku z tym nie ma powszechnie akceptowanej metody kategoryzacji klasy średniej.
Jaki jest przedział dochodów klasy średniej?
Polski Instytut Ekonomiczny klasyfikuje klasę średnią za pomocą wskaźnika EHDI (Equivalised Household Disposable Income). Wskaźnik ten powstaje przez podzielenie dochodu gospodarstwa domowego przez określony współczynnik oparty na liczbie osób.
Reklama
Oceniając zarobki klasy średniej, podejście to bierze pod uwagę medianę (średni) dochodów. Według badań PIE z 2019 r. klasa średnia w tym czasie składała się z osób zarabiających od 67% do 200% mediany dochodów.
OECD, czyli Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, również zbadała temat dochodów klasy średniej. Stwierdziła, że klasa średnia zarabia od 75% do 200% mediany dochodów na członka gospodarstwa domowego.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego mediana dochodów w polskiej gospodarce w połowie 2024 r. wyniosła 6641 zł brutto. Zastosowanie tej liczby do wytycznych PIE ujawnia, że klasa średnia powinna zarabiać od 4449 do 13282 zł. Tymczasem OECD sugeruje, że klasa średnia powinna mieć do dyspozycji od 4980 do 13282 zł na członka gospodarstwa domowego.
Czy klasa średnia zarabia co najmniej 6000 zł? Tak wynika z najnowszych obliczeń
Ważne jest jednak również uwzględnienie przeciętnego dochodu w Polsce. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego średnia krajowa w grudniu 2024 r. przekroczyła 8800 zł. Gdyby tę wartość traktować jako medianę i stosować zgodnie z zaleceniami OECD, można by oszacować, że klasa średnia zarabia od 6600 do 17600 zł na osobę w gospodarstwie domowym.
Niemniej jednak obliczenia te obarczone są znacznym marginesem błędu. Średnia krajowa obliczona przez Główny Urząd Statystyczny opiera się na zarobkach około 6,5 mln osób (uwzględniono tylko firmy zatrudniające co najmniej 10 pracowników), podczas gdy w Polsce zatrudnienie wynosi około 17 mln osób.
Polacy postrzegają siebie jako klasę średnią
Powyższe kryteria wskazują, że w Polsce około 54% populacji zalicza się do klasy średniej . Jednak badania CBOS pokazują, że większa część Polaków identyfikuje się jako klasa średnia. W 2020 r. badanie wykazało, że 77% respondentów uważało się za część klasy średniej. Spośród nich 14% identyfikowało się jako niższa klasa średnia, 46% jako właściwa klasa średnia, a 17% jako wyższa klasa średnia.
Te rozbieżności między obliczeniami a badaniami podkreślają wyzwanie precyzyjnego zdefiniowania klasy średniej. Podczas gdy dochód jest istotny w określaniu klasy średniej, nie jest jedynym czynnikiem determinującym.
Oceniając swoją klasę, respondenci często biorą pod uwagę również wykształcenie. Często w ich ocenach poziom dochodów uznawany za wystarczający, aby zakwalifikować się do klasy średniej, jest znacznie niższy w porównaniu np. ze wskazaniami OECD. Badania CBOS sugerują, że wielu Polaków uważa płacę minimalną za próg dochodowy niezbędny do zakwalifikowania się do klasy średniej .
Przemysław Terlecki
Odtwarzacz wideo wymaga włączonej obsługi JavaScript w przeglądarce. Polsat News
