„Czy Pani/Pana zdaniem Polska powinna domagać się reparacji od Niemiec za II wojnę światową?” – takie pytanie zadaliśmy uczestnikom sondażu SW Research dla rp.pl.
W Warszawie odbyły się w tym tygodniu konsultacje międzyrządowe
W czasie wizyty kanclerza Niemiec, Olafa Scholza w Warszawie, w związku z polsko-niemieckimi konsultacjami rządowymi, na konferencji prasowej polskiego premiera i niemieckiego kanclerza zapytano o kwestię reparacji od Niemiec za II wojnę światową.
Reparacje od Niemiec za II wojnę światową: Niemcy uważają, że Polska się ich zrzekła
– Pamięć i przepracowanie historii to jest coś, co się nigdy nie skończy. Niemcy są świadome swojej historycznej odpowiedzialności, dlatego rząd federalny stoi w tej sprawie w bliskim kontakcie z rządem Polski i pracujemy wspólnie nad tym, aby uzyskać poprawę w tym kontekście. W kwestii reparacji wiadomo jaka jest pozycja rządu federalnego, ale to nic nie zmienia, jeśli chodzi o poprawę sytuacji. Proponujemy działania i są to nasze władze inicjatywy — odpowiedział Scholz.
Niemcy wielokrotnie sygnalizowały, że temat reparacji jest dla nich zamknięty deklaracją z 1953 roku, w której Polska zrzekła się reparacji wojennych wobec Niemiec. Rząd Marka Belki w 2004 roku potwierdził to stanowisko.
W 2019 roku premier Morawiecki, w rozmowie z dziennikarzami niemieckiej grupy medialnej Funke stwierdził jednak, że deklaracja z 1953 roku była „układem między Polską a NRD”, którego jego rząd nie uznaje. Polska w 1953 roku nie była krajem suwerennym a politykę zagraniczną prowadziła pod dyktando ZSRR.
PiS wprowadził temat reparacji do polskiej debaty publicznej ponownie 1 lipca 2017 roku. Na konwencji PiS w Przysusze prezes PiS, Jarosław Kaczyński mówił m.in. że „Polska się nigdy nie zrzekła tych odszkodowań”.
Polska była jednym z państw najciężej dotkniętych skutkami działań wojennych w czasie II wojny światowej. W czasie okupacji Polski przez Niemcy zginęło ok. 6 mln obywateli przedwojennej II Rzeczpospolitej (w tym ok. 3 mln osób pochodzenia żydowskiego). W czasie powstania warszawskiego i po jego stłumieniu Niemcy doszczętnie zniszczyli stolicę Polski.
Reparacje: Ile Niemcy powinni wypłacić Polsce według PiS?
1 września 2022 roku na Zamku Królewskim w Warszawie przedstawiono raport stworzonego przez PiS Parlamentarnego Zespołu ds. Oszacowania Wysokości Odszkodowań Należnych Polsce od Niemiec za Szkody Wyrządzone w trakcie II wojny światowej. Pracami zespołu kierował Arkadiusz Mularczyk. Zgodnie z raportem Polska powinna uzyskać od Niemiec tytułem reparacji 6 bilionów 220 mld zł tytułem reparacji.
Scholz w Warszawie zaproponował, by — w ramach zadośćuczynienia za krzywdy, jakich Polska doznała w czasie II wojny światowej — Niemcy udzieliły wsparcia żyjącym jeszcze ofiarom wojny (nie przedstawił jednak żadnych konkretów). Scholz mówił też o stworzeniu w Berlinie miejsca pamięci — Domu Polsko-Niemieckiego (Niemcy zapowiadali to już wcześniej).
. Nie ma takich gestów, które by usatysfakcjonowały Polki i Polaków. Nie ma takiej sumy pieniędzy, która by zrównoważyła to wszystko, co stało się w czasie II wojny światowej. Między nami nie ma sporu. W sensie prawnym problem reparacji został opisany w traktatach i decyzjach rządowych, ale różne konsekwencje można wyciągać z tego, co tak naprawdę to oznacza. Dla mnie ważne jest to, że usłyszałem dziś słowa i deklaracje, które potwierdzają powszechne przekonanie w Polsce, że wymuszone historią zrzeczenie się reparacji nie zmienia faktu, o którym też otwarcie mówił kanclerz, ile tragicznych strat w ludziach, w majątku, w terytorium Polska straciła w wyniku napaści Niemiec — mówił z kolei Donald Tusk.
58,2 proc.
Tylu Polaków uważa, że Polska powinna ubiegać się o reparacje od Niemiec
Słowa Tuska o zrzeczeniu się reparacji wywołały reakcję prezydenta Andrzeja Dudy. – Ja nie podzielam stanowiska o tym, że kiedykolwiek polskie władze w sposób skuteczny, jakiekolwiek polskie władze, czy to komunistyczne, czy inne, skutecznie zrzekły się prawa i roszczeń do zadośćuczynienia nam za krzywdy, które stały się udziałem polskiego narodu i polskiego państwa w okresie II wojny światowej – stwierdził prezydent.
W sprawie głos zabrał również prezes PiS, Jarosław Kaczyński, który mówił, że zrzeczenie się reparacji przez Polskę nigdy nie miało miejsca. – Ten akt został ogłoszony w „Trybunie Ludu”, z punktu widzenia prawnego ta uchwała rządu, zresztą nie przez wszystkich członków rządu podpisana, nie ma żadnego znaczenia – ocenił.
Sondaż: 64 proc. osób w wieku 35-49 lat uważa, że Polska powinna ubiegać się o reparacje
Uczestników sondażu SW Research dla rp.pl spytaliśmy czy — ich zdaniem — Polska powinna domagać się od Niemiec reparacji za II wojnę światową.
Najedź myszką (stuknij w ekran) na diagram, by wyświetlić interesującą Cię wartość liczbową.
Na tak zadane pytanie 58,2 proc. badanych odpowiedziało „tak”.
20 proc. respondentów odpowiedziało „nie”.
21,9 proc. badanych nie ma zdania w tej sprawie.
(liczby te nie sumują się do 100 proc. ze względu na zaokrąglenie ich do pierwszego miejsca po przecinku)
– Potrzebę ubiegania się o reparacje dostrzega 2 na 3 mężczyzn i co druga kobieta. Ze względu na wiek domaganie się rekompensaty za straty wojenne najczęściej popierają badani w wieku od 35 do 49 lat (64%). Polska powinna ubiegać się o reparacje zdaniem ponad 2/3 respondentów z wykształceniem zasadniczym zawodowym (67%) i nieco wyższego odsetka osób, których miesięczny dochód przekracza 7000 zł netto (68%). Biorąc pod uwagę wielkość miejscowości ubieganie się o reparacje jest najbardziej popularne wśród respondentów z miast liczących nie więcej niż 20 tys. osób (66%) – komentuje wyniki badania Dorota Cywińska, senior project manager w SW Research.
Metodologia badania:
Badanie zostało przeprowadzone przez agencję badawczą SW Research wśród użytkowników panelu on-line SW Panel w dniach 2.07-3.07.2024 r. Analizą objęto grupę 800 internautów powyżej 18. roku życia. Próba została dobrana w sposób losowo-kwotowy. Struktura próby została skorygowana przy użyciu wagi analitycznej tak, by odpowiadała strukturze Polaków powyżej 18. roku życia pod względem kluczowych cech związanych z przedmiotem badania. Przy konstrukcji wagi uwzględniono zmienne społeczno-demograficzne.
