Sepsa (nazywana posocznicą) zaczyna się niewinnie, ale postępuje błyskawicznie. Zabija częściej niż rak czy zawał. Walkę wygrywają nieliczni. 13 września obchodzimy Światowy Dzień Sepsy.
Sepsa każdego roku dotyka nawet 50 milionów osób na świecie. Z jej powodu umiera 11 milionów pacjentów – co 2,8 sekundy ktoś z jej powodu traci życie. W Polsce liczbę przypadków sepsy szacuje się na około 50 tysięcy rocznie.
Kto najczęściej choruje na sepsę?
Sepsja jest niewydolnością wielonarządową, która zagraża życiu. Spowodowana jest zaburzoną odpowiedzią organizmu na zakażenie w organizmie. Jej przyczyną zazwyczaj są zakażenia bakteryjne, znacznie rzadziej grzybicze. Może zacząć się niewinnie, od niegroźnego zapalenia gardła (sepsę często wywołują meningokoki, czyli bakterie bytujące w jamie ustnej).
Grupy osób szczególnie narażone na zachorowanie na sepsę:
- seniorzy powyżej 65 roku życia,
- dzieci,
- pacjenci z osłabionym układem odpornościowym,
- pacjenci zmagający się z chorobami przewlekłymi np. z cukrzycą,
- osoby, które wcześniej chorowały na sepsę.
Jak objawia się sepsa?
Sepsa rozwija się błyskawicznie, ale na początku nie daje charakterystycznych objawów, dlatego tak trudno ją rozpoznać.
Objawy mogące wskazywać na rozwijającą się sepsę:
- gorączka (ale nie zawsze występuje!),
- przyspieszone bicie serca,
- nagły spadek ciśnienia,
- dreszcze,
- uczucie zimna,
- trudności w oddychaniu (szybki oddech, duszność),
- ból i złe samopoczucie,
- spocona skóra,
- wysypka (na końcowym jej etapie ciało chorego pokrywają rozległe wybroczyny),
- pogorszenie kontaktu z otoczeniem, dezorientacja,
- zmiana zachowania (pacjent był senny, a nagle staje się pobudzony lub na odwrót).
Jak zapobiegać sepsie?
Sepsa sama w sobie nie jest chorobą, którą można się zarazić. Ale niektórymi chorobami zakaźnymi, w przebiegu których dochodzi do sepsy już tak. np. zapaleniem gardła. W związku z tym lekarze przestrzegają przed piciem ze wspólnych kubków czy dawaniem sobie „gryza” kanapki. To zwyczaj popularny zwłaszcza wśród nastolatków.
Skuteczne sposoby ochrony przed sepsą:
- dbanie o higienę,
- właściwe odkażanie otwartych ran skóry,
- szczepienia przeciwko meningokokom (w tym szczególnie typowi B, odpowiedzialnemu za największą liczbę zakażeń prowadzących do rozwoju inwazyjnej choroby meningokokowej),
- u osób choroby przewlekłe (np. na cukrzycę), ważne są kontrolne wizyty u lekarza.
Jak sprawdzić, czy ktoś ma sepsę?
Sepsa może zabić w ciągu niespełna 24 godzin. W walce o zdrowie i życie pacjenta liczy się każda sekunda. Organizacja Sepsis Alliance, w ramach podnoszenia świadomości społecznej na temat objawów sepsy, opracowała schemat TIME, który warto zapamiętać. Wskazuje on na 4 główne symptomy, których pojawienie się, może wskazywać na sepsę:
- T – (ang. temperature) – pojawienie się temperatury, która nawet po podaniu leków przeciwgorączkowych szybko powraca i rośnie,
- I – (ang. infection) – pojawienie się objawów przypominających przeziębienie lub infekcję, jak osłabienie, brak apetytu,
- M – (ang. mental decline) – nagła zmiana zachowania,
- E – (ang. extremely ill) – pojawienie się bólu, szczególnie nóg, trudności w oddychaniu, biegunki, obniżenie napięcia mięśniowego.
W razie wystąpienia powyższych objawów, trzeba natychmiast wezwać karetkę.
