W Republice Południowej Afryki rozważany jest poważnie scenariusz ponownego sprowadzenia z Polski znanego zamachowca Janusza Walusia i jego umieszczenia w zakładzie karnym. Z informacji uzyskanych przez „Rzeczpospolitą” wynika, że polskie władze nie przewidują takiej możliwości.
Janusz Waluś powrócił do Polski w grudniu ubiegłego roku po 30 latach spędzonych w więzieniu w RPA
Wiktor Ferfecki
W grudniu ubiegłego roku, po niemal 30 latach spędzonych w więzieniu w RPA, Janusz Waluś został deportowany do Polski, a 8 stycznia miała miejsce jego pierwsza rozmowa w serwisie YouTube. Wywiad przeprowadził Michał Zichlarz, autor biografii Walusia, który stwierdził, że „to, co uczynił, nadal uważa za działanie niezbędne” i ponownie by się na to zdecydował, ale „lepiej by się do tego przygotował”.
Z tego powodu, między innymi, politycy w RPA domagają się zwrotnej ekstradycji najbardziej znanego polskiego zamachowca politycznego.
Członkowie specjalnej komisji w RPA uważają, że Janusz Waluś narusza warunki swojego zwolnienia
Waluś zasłużył na ten status 10 kwietnia 1993 roku, kiedy to polski emigrant zastrzelił Chrisa Haniego, czarnoskórego lidera południowoafrykańskich komunistów. Liczył na to, że uda mu się wzniecić zamieszki, które wstrzymałyby proces likwidacji apartheidu, jednak system segregacji rasowej i tak upadł. Waluś, wraz ze zleceniodawcą zabójstwa, białym politykiem Clive’em Derby-Lewisem, usłyszał wyrok śmierci, który później został zamieniony na dożywocie.
W grudniu 2022 roku opuścił więzienie, a przed powrotem do Polski spędził dwa lata w RPA na zwolnieniu warunkowym. Zdaniem niektórych południowoafrykańskich parlamentarzystów obecnie narusza warunki swojego zwolnienia.
Takie wnioski płyną z posiedzenia Komisji ds. Służby Więziennej w parlamencie Południowej Afryki, które miało miejsce 13 maja. Podczas spotkania członkowie komisji zapoznali się z informacjami ministra ds. służb więziennych Pietera Groenewalda na temat możliwości sprowadzenia Walusia z powrotem do RPA.
W pełni popieramy możliwość ekstradycji Janusza Walusia z powrotem do Republiki Południowej Afryki, szczególnie w kontekście braku skruchy
„Członkowie komisji określili zwolnienie Walusia jako pomyłkę sądową” – informuje południowoafrykański portal SABCNews.com. „Komisja ds. Służby Więziennej stwierdziła, że Waluś po zwolnieniu nie okazał skruchy i w idealnym przypadku powinien zostać ekstradowany i ponownie osadzony w więzieniu za naruszenie warunków zwolnienia warunkowego oraz południowoafrykańskiego prawa” – dodaje inny portal EWN.co.za. „Członkowie komisji wyrazili zaniepokojenie, że po uwolnieniu Waluś powiedział w wywiadzie, że gdyby mógł, powtórzyłby swoje czyny” – to fragment oficjalnego komunikatu zamieszczonego na stronie południowoafrykańskiego parlamentu.
Zwrotnej ekstradycji Janusza Walusia pragną zarówno prawica, jak i lewica w RPA
Prof. Rafał Pankowski, socjolog z Collegium Civitas, Stowarzyszenia Nigdy Więcej oraz Uniwersytetu Makerere w Ugandzie, podkreśla, że „wypowiedzi Walusia po jego powrocie do Polski wzbudziły oburzenie opinii publicznej w RPA”. – Chris Hani jest obok Nelsona Mandeli symbolem walki z apartheidem, podczas gdy Waluś stał się symbolem rasistowskiej przemocy w obronie reżimu. Żądania ponownego umieszczenia go w więzieniu są zgłaszane zarówno przez polityków partii lewicowych (Bojownicy o Wolność Gospodarczą), jak i prawicowych (Sojusz Patriotyczny) – zaznacza prof. Pankowski.
