1180 – tyle przestępstw z nienawiści w 2022 roku odnotowała polska policja. Tak wynika z raportu Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, która co roku bada przestępstwa tego typu popełniane w swoich krajach członkowskich. I w przypadku Polski jest to wynik rekordowy. Od 2009 roku, dokąd sięgają dane OBWE, przestępstw z nienawiści nie było tak wiele. Np. w 2021 roku było ich 997, a rok wcześniej – 826.
Do głośnej napaści na księdza we Wrocławiu doszło w maju ub. r., gdy duchowny wracał na plebanię z klasztoru sióstr albertynek, znajdującym się kilkaset metrów od kościoła parafialnego pw. św. Maurycego (na zdjęciu)
Z incydentów, których motywacja była znana, najwięcej, bo 268, popełniono z pobudek rasistowskich i ksenofobicznych. Na drugim miejscu są ekscesy antysemickie, których było 87. Skąd wziął się nagły wzrost w 2022 roku? – Jednym z powodów mogła być trwająca w poprzednich latach pandemia, gdy potencjalni sprawcy siedzieli w domach i mieli mniej okazji do interakcji – mówi prof. Rafał Pankowski, socjolog z Collegium Civitas i Stowarzyszenia Nigdy Więcej. – Z drugiej strony, siedząc przed komputerami w domach, te osoby podlegały radykalizacji.
Jego zdaniem kryzysy społeczne sprzyjają podwyższeniu poziomu ksenofobii i agresji, a swoje w tej dziedzinie – oprócz pandemii – zrobiła też wojna w Ukrainie. Wynika to również z opracowań Stowarzyszenia Nigdy Więcej, które prowadzi brunatne księgi, dokumentujące wybryki rasistowskie i ksenofobiczne. W 2020 roku wydało opracowanie „Wirus nienawiści”, dokumentujące m.in. przypadki napaści na Azjatów, obwinianych o roznoszenie wirusa.
Nigdy Więcej należy do organizacji raportujących do OBWE, która – oprócz policyjnych danych – odnotowuje też przypadki nieoficjalne. W 2022 roku było ich 306, co jest jednym z najwyższych wyników w historii, choć nie rekordowym. Tego typu przestępstwa zgłaszały też m.in. Żydowskie Stowarzyszenie Czulent czy Gdańskie Centrum Równego Traktowania. W tej kategorii oprócz suchych statystyk są też opisy czynów. „Trzej ciemnoskórzy pracownicy organizacji pomocy uchodźcom zostali zaatakowani fizycznie przez grupę zamaskowanych mężczyzn” – czytamy w jednym z nich. „Izraelski dziennikarz i jego kolega zostali pobici przez grupę mężczyzn, którzy dowiedzieli się o ich narodowości” – brzmi inny.
Rośnie liczba przestępstw wymierzonych w chrześcijan
Wśród zgłoszeń od organizacji pozarządowych znaczny odsetek odnosi się do wystąpień antychrześcijańskich. W 2022 roku było ich aż 82. Najczęściej raportuje o nich Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris. Członek zarządu instytutu mec. Magdalena Majkowska mówi, że od kilku lat obserwowana jest tendencja wzrostowa, dotycząca tego typu przestępstw. – Nie tylko ich przybywa, ale stają też coraz bardziej brutalne – zauważa. – Przed laty dominowały zachowania takie, jak niszczenia mienia i obiektów kultu, znieważanie chrześcijan czy zakłócanie obrzędów religijnych. Obecnie sprawdzimy m.in. sprawę zamordowanego księdza z Siedlec, jakiś czas temu zakończyła się sprawa proboszcza z Wielkiej Woli-Paradyżu, śmiertelnie pobitego kostką brukową, zaś kilka miesięcy temu niespodziewanie zaatakowany został ksiądz w centrum Wrocławia – wylicza.
Jej zdaniem występowaniu przestępstw wymierzonych w chrześcijan sprzyjają działania i wypowiedzi niektórych polityków oraz to, że wymiar sprawiedliwości patrzył na takie czyny przez palce. Również prof. Rafał Pankowski twierdzi, że państwo nienależycie ściga przestępstwa z nienawiści, a oficjalne dane stanowią tylko wycinek rzeczywistości. Zdaniem OBWE mimo szkoleń organizowanych przez Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury, przedstawiciele wymiaru sprawiedliwości, mają trudność z odróżnieniem przestępstw z nienawiści.
Czy to się zmieni? Nowy rząd twierdzi, że na poważnie podchodzi do tego typu przestępstw. Zapowiedział zmiany w kodeksie karnym, by tzw. mowa nienawiści obejmowała też osoby LGBT. Problem w tym, że według danych OBWE w 2022 roku policja odnotowała tylko 11 przestępstw motywowanych homofobią.
