Czy pracodawca może zmusić pracownika do założenia działalności gospodarczej? Kiedy Państwowa Inspekcja Pracy będzie mogła zamienić firmę w etat? Jak zmiany w składce zdrowotnej wpłyną na samozatrudnienie? Tłumaczymy wszystkie zawiłości dotyczące jednoosobowej działalności gospodarczej.
Pod pojęciem samozatrudnienia kryje się samodzielne prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej. Samozatrudniony podejmuje ciągłą i zarobkową działalność we własnym imieniu, na własny rachunek i na własne ryzyko. Zwykle nie zatrudnia pracowników, choć ma do tego prawo. Może przy tym współpracować z jednym lub z wieloma kontrahentami — często samozatrudnieni podejmują współpracę z dotychczasowym pracodawcą. I to nie zawsze podoba się rządzącym.
Współpraca B2B niebawem zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Pracy może znaleźć się pod lupą Państwowej Inspekcji Pracy, która ma mieć uprawnienia do zamiany jednoosobowej działalności na umowę o pracę.
ReklamaZobacz takżePolecamy: konto firmowe w Pekao – bezwarunkowo za 0 zł, za to z premią 200 zł na start
W związku z tym rozważamy plusy i minusy samozatrudnienia oraz wskazujemy, kiedy działalność gospodarcza może być pozorna i uznana za łamanie prawa. Oraz kiedy i komu samozatrudnienie może się opłacać.
Samozatrudnienie a łamanie prawa
Z jednej strony swoboda działalności gospodarczej, z drugiej zatrudnienie na B2B po to, aby płacić niższe składki i podatki. Często jednoosobowa działalność to praca dla jednego zleceniodawcy w trybie i na zasadach etatu, bo to pracodawca obecny czy były wskazuje miejsce i czas pracy, ustala przełożonego i udostępnia sprzęt. Kiedy te wszystkie przesłanki są spełnione, działalność gospodarcza de facto jest etatem, nie zaś prowadzonym biznesem, i zwykłym łamaniem prawa.
Jaką formę opodatkowania wybrać?
Własna działalność gospodarcza a podatki
Założyłeś własną firmę? Kolejnym krokiem w jest wybór sposobu rozliczania się ze skarbówką z tytułu osiąganych dochodów. Odpowiednia formy opodatkowania, dopasowana do potrzeb przedsiębiorcy, niesie ze sobą korzyści finansowe. Warto o nich wiedzieć! Pobierz e-booka zostawiając zgody, albo zapłać 20 zł
Masz pytanie? Napisz na [email protected]
KupDarmowy zapisWyślijImięPole wypełnione niepoprawnie!NazwiskoPole wypełnione niepoprawnie!Jeśli chcesz fakturę, to wypełnij dalszą część formularza:NIP (bez myślników)Pole wypełnione niepoprawnie!Nazwa firmyPole wypełnione niepoprawnie!Ulica, numer budynku/lokaluPole wypełnione niepoprawnie!Kod pocztowyPodaj kod w formacie xx-xxx!MiastoPole wypełnione niepoprawnie!Wyślij
Pod pozorem korzyści często nawet niedobrowolnie wypycha się pracownika na działalność – powodami najczęściej są dla pracodawcy niższe koszty zatrudnienia. W niektórych firmach przyjęto, że przedsiębiorca nie korzysta z "L4" i dzięki takim rozwiązaniom zmniejsza się koszty pracy, nie ma problemów z likwidacją stanowiska czy z urlopami. Tylko czy na pewno wszyscy na tym zyskują? Zdecydowanie traci państwo.
Młody przedsiębiorca najczęściej nie choruje i nie myśli o przyszłej emeryturze, a do budżetu trafiają niższe składki i podatki. Chcąc rozpocząć świadczenie usług w ramach działalności, zakłada firmę, co można dziś zrobić w ciągu jednego dnia. W tym celu wystarczy wypełnić wniosek CEIDG – 1, następnie złożyć go w przewidzianej przepisami formie, czyli:
- osobiście w urzędzie miasta lub gminy,
- listem poleconym poświadczonym notarialnie,
- drogą elektroniczną przez stronę.
Kiedy i komu samozatrudnienie może się opłacać?
W wielu branżach pracodawcy szukają oszczędności, myślą, że jak zaproponują samozatrudnienie, to pracownik nie będzie chorował, będzie lepiej pracował, tworzą fikcję w zakresie zatrudnienia i jednoosobowych przedsiębiorców. Działalność gospodarcza nie opłaca się każdemu. W zakresie samozatrudnienia rodzi obowiązki.
Pracownik, który decyduje się na umowę B2B, sam musi opłacić ZUS oraz podatki, często korzysta przy prowadzeniu działalności z usług księgowej, musi pamiętać o terminach przy wysyłce dokumentów do urzędu. W czasie zwolnienia lekarskiego może liczyć na niewielki zasiłek chorobowy, jeżeli opłaci dobrowolną składkę chorobową. Nie ma przywilejów pracowniczych, nie korzysta z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz przywilejów wynikających z umowy o pracę (urlopu, odprawy w związku z likwidacją stanowiska pracy czy ochrony zatrudnienia).
W przypadku kiedy wiemy, że w działalności będziemy zajmować się nie tylko pracą dla jednego podmiotu, a mieć innych zleceniodawców, wówczas samozatrudnienie może być działalnością gospodarczą, która przyniesie korzyści. Jednak podejmując decyzję o samozatrudnieniu, trzeba mieć na uwadze, że w przypadku jednego zleceniodawcy ta forma zatrudnienia może być podważona i łatwo będzie wykazać, że występuje stosunek pracy, a nie działalność gospodarcza, tym bardziej jeżeli będą spełnione warunki z Kodeksu pracy.
Jeżeli wiemy, że nie będziemy mieć w działalności kosztów, to tak naprawdę prowadząc działalność w ramach samozatrudnienia, pozbawiamy się praw pracowniczych. W takim przypadku zyska jedynie zleceniodawca, a faktycznie pracodawca, który nie musi wywiązywać się z obowiązków wynikających z Kodeksu pracy.
Po "Polskim ładzie" i zmianach w składce zdrowotnej przedsiębiorca opodatkowany na zasadach ogólnych płaci obciążenia równe praktycznie etatowi przy zarobkach 10 000 zł. W przypadku kiedy pracownik rozważa samozatrudnienie i nie ma kosztów do zapłaty i prowadzenie działalności wiąże się z pełnymi składkami ZUS (przez określony okres można korzystać z obniżonego ZUS-u, jednak wówczas w przypadku choroby lub macierzyństwa nie ma co liczyć na świadczenia).
W przypadku kiedy faktura powiększona jest o VAT i przedsiębiorca nie ma kosztów, w działalności cały podatek oddaje fiskusowi. Jak widać, różnica przy opodatkowaniu na skali podatkowej samozatrudnienia nie przynosi dużo większych korzyści. W skali roku zysk samozatrudnionego pracownika wynosi niespełna 900 zł.
Umowa o pracę a działalność gospodarcza – podatki
Osoba zatrudniona na etacie zwykle rozlicza swoje dochody w PIT po otrzymaniu PIT-11 od pracodawcy, są one opodatkowane na zasadach ogólnych. Pracownik, który zdecydował się na samozatrudnienie, może wybrać sposób opodatkowania swojej działalności i ma tu do wyboru:
- zasady ogólne;
- opodatkowanie podatkiem liniowym;
- ryczałt.
Teoretycznie każda z nich jest dostępna dla osób pracujących na etacie i prowadzących własną działalność. Trzeba pamiętać, że podatek liniowy i ryczałt nie są dla wszystkich. Jeżeli osoba prowadząca własną działalność gospodarczą odnotowała przychody z tytułu świadczenia usług byłemu lub obecnemu pracodawcy o charakterze do tych, które obowiązują go w ramach umowy o pracę za dany okres podatkowy, wówczas korzystanie z podatku liniowego będzie niemożliwe. Podobnie jest z ryczałtem, są branże i zawody, kiedy nie można skorzystać z niego.
Stąd nie każdy pracownik, który zdecyduje się na samozatrudnienie, będzie płacił mniejsze podatki. Do tego wybierając taką formę zatrudnienia, traci wiele przywilejów i możliwości wynikających z Kodeksu pracy (ochrona rodziców, przywileje dla rodziców – 2 dni opieki nad dzieckiem, dodatkowe urlopy czy prawo do wykonywania pracy zdalnej). Oczywiście w umowie B2B można zawrzeć je wszystkie, ale w przypadku kontroli PIP umowa taka niczym nie będzie różniła się od etatu.
Jakie są różnice między działalnością a umową o pracę?
Według art. 22 Kodeksu Pracy §1 stosunek pracy to wykonywanie pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w wyznaczonym miejscu i czasie, za wynagrodzeniem. Stąd kiedy prowadzimy działalność w ramach samozatrudnienia i spełniamy warunki z cytowanego wyżej przepisu mamy do czynienia ze stosunkiem pracy. Wówczas samozatrudnienie może zostać przekształcone w stosunek pracy, a nasz kontrahent zobowiązany do zapewnienia nam wszystkich przywilejów związanych z umową o pracę, takich jak prawo do urlopu czy dochowanie terminów wypowiedzenia.
Przykład: prowadzący jednoosobową działalność, np. informatyk wykonujący pracę w siedzibie zleceniodawcy, przy biurku należącym do zleceniodawcy, w określonych godzinach pracy, na sprzęcie zleceniodawcy i pracujący pod jego kierownictwem – spełnia wszystkie przesłanki do przekwalifikowania umowy B2B na stosunek pracy.
Składka zdrowotna: etat a samozatrudnienie
Aktualnie składka zdrowotna uzależniona jest od formy opodatkowania. Zapowiadane jednak zmiany wywołały lawinę komentarzy co do tego, że jednoosobowe firmy zapłacą mniej niż pracownicy na etacie.
Na etacie jednak pracownik nie ma innych obciążeń oraz ma sporo przywilejów, a przedsiębiorca wciąż gubi się w gąszczu zmian w przepisach oraz nakładane są na niego coraz to nowsze obciążenia. Do tego nie wiadomo jeszcze, jak finalnie będą wyglądać nowe zasady opłacania składki zdrowotnej i czy faktycznie pracownicy na etacie zapłacą wyższy podatek zdrowotny.
Nowa składka zdrowotna oznacza gigantyczne korzyści dla przedsiębiorców. Policz, ile możesz oszczędzić
Minister finansów zapowiedział zmiany w składce zdrowotnej dla przedsiębiorców. Zaproponowane rozwiązanie może przynieść oszczędności rzędu kilkunastu tysięcy złotych rocznie. Policz, ile możesz zyskać na zmianie sposobu ustalania składki zdrowotnej. Kalkulator dostępny jest do pobrania na samym dole artykułu.
Czytaj dalej >>>>
Zmiany w prawie a samozatrudnienie
W przypadku kiedy dojdzie do zmian w składce zdrowotnej w zapowiadanym przez resort zdrowia oraz resort finansów kształcie, samozatrudnienie może być bardziej opłacalne. Jednak nie będzie to wcale furtka do zmiany i wypychania pracowników na działalności, bowiem wraz ze zmianami w składce zdrowotnej nowe uprawnienia ma otrzymać Państwowa Inspekcja Pracy.
Pod lupą urzędników mają znaleźć się jednoosobowe firmy. Inspekcja pracy ma zyskać uprawnienia, które po kontroli przeprowadzonej przez urzędników mają pozwalać na zamianę działalności w etat, kiedy zostanie wykazane, że przedsiębiorca jest pracownikiem. Stąd rozważając zmianę etatu na działalność gospodarczą, warto rozważyć plusy i minusy swojej decyzji oraz przeanalizować, czy prowadzona działalność może być uznana za łamanie prawa.
