Banki stanowią jedną z najbardziej zinformatyzowanych branż na rynku. Jednocześnie mierzą się z rosnącymi oczekiwaniami ze strony klientów, wymaganiami regulatorów oraz potrzebą ciągłej innowacji. Tempo adaptacji nowinek technologicznych jest różne w każdej z instytucji, co utrudnia jednoznaczne wskazanie konkretnych obszarów, które zdominują ich rozwój. Natomiast, z perspektywy kluczowego dostawcy rozwiązań IT, współpracującego z niemal wszystkimi przedstawicielami sektora finansowego, można wskazać czynniki, które wpłyną na zmiany technologiczne w bankach.
Są to:
1. Cyberbezpieczeństwo
Z racji coraz większej cyfryzacji rynku bankowego i wzrostu złożoności cyberataków, rośnie konieczność wsparcia klienta w obszarze bezpieczeństwa. Nie mówimy tutaj wyłącznie o sferze technologicznej i wdrażaniu rozwiązań do detekcji oraz przeciwdziałania nadużyciom, ale również o pogłębionej edukacji klientów.
Najczęściej to nie brak zabezpieczeń, a niewiedza użytkownika, umożliwia przeprowadzenie ataku z wykorzystaniem socjotechniki. Banki, niezależnie od tego jakie zabezpieczenia posiadają, będą z pewnością inwestowały w kolejne rozwiązania w tym obszarze,:
- od strony klienta: biometria behawioralna, klucze sprzętowe U2F;
- od strony IT banku: systemy wykrywania zagrożeń wykorzystujące sztuczną inteligencję, narzędzia do automatyzacji procedur bezpieczeństwa w kontekście identyfikacji klienta (np. w call center);
- od strony budowania oprogramowania: dodatkowe elementy procesów wytwarzania skupione na bezpieczeństwie tj. modelowanie zagrożeń (ang. threat modeling), statyczne i dynamiczne testy bezpieczeństwa (narzędzia SAST i DAST).
2. Migracja do chmury i wykorzystanie różnych modeli delegujących odpowiedzialność za obszary IT
Po chwilowym wzroście rentowności banków z racji wysokich stóp procentowych, w 2024 r. najprawdopodobniej wrócimy do niższych wyników finansowych, co wpłynie bezpośrednio na konieczność redukowania kosztów po stronie IT. W tym celu banki nadal będą przenosić część lub wręcz całość swojego IT do modeli IaaS, PasS, SaaS (odpowiednio: infrastruktura, platforma, oprogramowanie jako usługi).
Znakomita część tych usług funkcjonuje w chmurze publicznej, stąd zaobserwujemy dalsze inwestycje w rozwiązania cloud. Trzeba zwrócić również uwagę na większą dostępność regionów chmur publicznych na obszarze Polski, co daje impuls do zwiększonego zainteresowania tego typu usługami wśród banków.
Dotychczas problematyczne było wykorzystanie zewnętrznych centrów danych, ze względu na aspekty prawne, obecnie posiadając co najmniej dwóch dużych graczy na rynku public cloud (Microsoft, Google), przeniesienie swoich usług będzie znacznie prostsze.
3. Bankowość ekologiczna
Banki coraz mocniej skupiają się na zrównoważonym rozwoju i podejmują działania mające na celu zmniejszenie śladu węglowego, zarówno w sferze operacyjnej, jak i w oferowanych produktach oraz usługach. Pociągnie to za sobą inwestycje zarówno w oprogramowanie, które jest w stanie mierzyć wiarygodnie ślad węglowy, jak również w usługi IT przyczyniające się do jego obniżenia. Przykładem jest migracja z własnego data center do chmury publicznej, gdzie negatywny wpływ na środowisko może być mniejszy, ze względu na współdzielenie zasobów pomiędzy wiele instytucji korzystających z tego typu usług.
4. Digitalizacja procesów biznesowych
W celu ograniczenia kosztów działalności, przy jednoczesnym umożliwieniu obniżenia krzywej uczenia procesów funkcjonujących w banku, będą one nadal inwestowały w systemy klasy workflow, takie jak Asseco ABP.
Rozwiązanie to umożliwia automatyzację wielu czynności oraz uproszczenie sposobu obsługi skomplikowanych produktów np. kredytów. Dotyczy to zarówno sprzedaży, jak i setek różnych rodzajów procesów posprzedażowych.
5. Sztuczna inteligencja
Można powiedzieć, że zaczynamy się przyzwyczajać do szerokiej obecności narzędzi bazujących na różnego rodzaju algorytmach sztucznej inteligencji. Banki od dawna stanowią forpocztę użycia tego typu narzędzi w obszarze wsparcia sprzedaży (cross-sell, up-sell), a w nadchodzącym czasie będziemy obserwować adaptację kolejnych rozwiązań. Banki na pewno znajdą szerokie zastosowanie dla generatywnej sztucznej inteligencji (LLM – duże modele językowe, takie jak ChatGPT) np. przy wsparciu użytkowników bankowości internetowej (ułatwienie poruszania się po systemach bankowych) czy w komunikacji z klientem.
Warto zwrócić uwagę, że istnieją również problematyczne aspekty wykorzystania AI, takie jak odpowiednie podejście do prywatności, poszanowanie praw autorskich czy inne kwestie prawne. Dużym wyzwaniem będzie właściwe „wytłumaczenie” decyzji podejmowanych przez rozwiązania wykorzystujące sztuczną inteligencję. W tak mocno regulowanej branży, bankom zacznie zależeć, aby wykorzystywać nie tylko „klasyczne” metody AI, ale przede wszystkim posiadać rozwiązania bazujące na XAI, czyli z ang. Explainable Artificial Intelligence, które umożliwiają klarowne przedstawienie, na jakiej podstawie bank podjął daną decyzję.
Wojciech Nowak, dyrektor Działu Pionu Banków Komercyjnych w Asseco Poland
