Projekt energetyczny o wartości 1,9 miliarda euro, mający symbolizować nowy sojusz między Europą a wschodnią częścią Morza Śródziemnego, stał się przedmiotem śledztwa prowadzonego przez Europejską Prokuraturę. To cios dla prestiżowego projektu, który już wcześniej był kwestionowany pod kątem wykonalności i opóźnień.
/ AFP
Kiedy Unia Europejska ogłosiła poparcie dla budowy podmorskiego kabla energetycznego łączącego Cypr z Cyprem, a później z Izraelem, projekt ten wywołał entuzjazm wśród polityków, inwestorów i ekspertów. Miał on nie tylko poprawić bezpieczeństwo energetyczne regionu, ale także stać się symbolem zbliżenia technologicznego i politycznego. Dziś, według agencji Reuters, jego przyszłość staje się coraz bardziej niepewna .
Reklama
Śledczy wkraczają do akcji: most energetyczny Europy z Południem stoi pod znakiem zapytania
Prezydent Cypru Nikos Christodoulides ogłosił, że Europejska Prokuratura Generalna (EPPO) wszczęła dochodzenie w sprawie „potencjalnych przestępstw” związanych z finansowanym przez UE projektem Great Sea Interconnector . Prokuratura potwierdziła również tę informację w pisemnej odpowiedzi na pytania agencji Reuters: „EPPO potwierdza, że prowadzi obecnie dochodzenie. Na tym etapie nie możemy ujawnić dalszych szczegółów, aby nie narażać na szwank wyniku postępowania”. Dochodzenie dotyczy wykorzystania funduszy UE w projekcie, który miał być jednym z filarów transformacji energetycznej regionu.
Grecki operator sieci przesyłowej IPTO jest odpowiedzialny za budowę Wielkiego Interkonektora Morskiego. Projekt zakłada ułożenie podmorskiego kabla wysokiego napięcia, który połączy Grecję z Cyprem, a później także z Izraelem . Cały projekt będzie miał długość 1240 km i będzie przebiegał na głębokości do 3000 metrów pod powierzchnią morza. Według inicjatorów projektu, będzie to najdłuższy i najgłębszy kabel energetyczny tego typu na świecie.
Według agencji Reuters, w marcu 2025 r. Grecja oficjalnie potwierdziła swój udział w projekcie, po wcześniejszych doniesieniach sugerujących jego możliwe zawieszenie z przyczyn finansowych i geopolitycznych.
Piasek w kołach zębatych i oficjalna cisza
Projekt od samego początku borykał się z trudnościami. Według agencji Reuters, Cypr wielokrotnie zgłaszał obawy dotyczące struktury kosztów i długoterminowej rentowności inwestycji. W 2023 roku grecki operator IPTO przejął projekt, zastępując dotychczasowego cypryjskiego zarządcę. Jednak nawet ta zmiana nie zapobiegła dalszym opóźnieniom ani nie rozwiała obaw.
Grecki operator IPTO odmówił agencji Reuters komentarza na temat trwającego śledztwa . Rzecznik greckiego rządu, który od samego początku aktywnie wspierał projekt, również poinformował, że kraj nie otrzymał żadnego oficjalnego powiadomienia o dochodzeniu .
Piotr Serafin, komisarz UE ds. budżetu i zwalczania nadużyć finansowych, który niedawno przebywał na Cyprze, powiedział, że nie ma wiedzy o żadnych komentarzach dotyczących projektu ze strony swojego biura . Odmówił dalszych komentarzy, podkreślając niezależność Prokuratury Europejskiej.
Inwestorzy i politycy wstrzymują oddech
Wielki Interkonektor Morski miał być odpowiedzią Europy na potrzebę dywersyfikacji źródeł energii i wzmocnienia bezpieczeństwa regionalnego. Jednak, jak donosi Reuters, projekt coraz bardziej przypomina pole minowe , gdzie ambicje technologiczne zderzają się z biurokracją, geopolityką, a teraz także z potencjalną odpowiedzialnością karną.
Na razie wszystkie zaangażowane strony wstrzymują oddech, czekając na dalszy rozwój sytuacji w śledztwie EPPO. Wraz z nimi europejscy podatnicy, inwestorzy i politycy, dla których ta infrastruktura miała być czymś znacznie więcej niż tylko kablem pod dnem morskim.
Agata Siwek
wideo wymaga włączonej obsługi JavaScript w Twojej przeglądarce. w Polsat News
