20 tys. ukraińskich żołnierzy straciło kończyny podczas wojny z Rosją. Pomogą im nowoczesne protezy
Urszula Lesman
Walery Kuczerenko pewnej październikowej nocy 2023 r. stracił obie ręce w wyniku ataku granatem. To historia aż nazbyt typowa wśród ukraińskich żołnierzy. Szacuje się, że od początku wojny kończyny straciło około 20 000 Ukraińców służących w armii. Takie urazy zazwyczaj kończą karierę wojskową, ale postęp w bionice umożliwia niektórym weteranom wznowienie tego, co uważają za swój obowiązek.
Co potrafi protetyka nowej generacji
Walery Kuczerenko, zawodowy żołnierz, powiedział CNN, że nowe protezy pozwolą mu wrócić do wojska. Został wyposażony w dwie bioniczne dłonie, które są nowością na rynku. Esper Hand to pierwszy produkt Esper Bionics, ukraińsko-amerykańskiej firmy specjalizującej się w protetyce nowej generacji.
Sztuczna inteligencja rewolucjonizuje coraz wiele branż i oferuje także niespotykane dotąd rozwiązania. W dziedzinie protetyki bionicznej sztuczna inteligencja lub uczenie maszynowe mogą pomóc pacjentom, którzy utracili kończyny, odzyskać ich funkcje, a być może nawet zyskać funkcje, których pierwotnie nie posiadali. Przynajmniej taką nadzieję mają inżynierowie z Espera. – Myślę, że sztuczna inteligencja będzie kolejnym krokiem w bionice – mówi Dima Gazda, dyrektor generalny Esper Bionics.
Gazda, lekarz i inżynier z Ukrainy, przez kilka lat pracował ze swoim zespołem nad udoskonaleniem bionicznej dłoni Espera i twierdzi, że rozwiązania „od pierwszego dnia były budowane z myślą o sztucznej inteligencji”. W bionicznej dłoni sztuczna inteligencja pomaga protezie szybko uczyć się zachowania użytkownika i wybrać potrzebne mu chwyty. „Jeśli jutro kilka razy wezmę kubek ze stołu, system to zapamięta” – mówi Gazda. Ręka napędzana sztuczną inteligencją może również wykrywać aktywność mięśni.
Nowa ręka ze sztuczną inteligencją
Nie tylko sztuczna inteligencja pomaga użytkownikom szybciej odzyskać funkcje. Protezy bioniczne są budowane coraz bardziej precyzyjnie, aby naśladować ludzkie kończyny i ich ruchy. Ręka Esper posiada 6 różnych silników – po jednym na każdy palec i dwa na kciuk. Dzięki temu każdy palec może poruszać się oddzielnie. Według Esper Bionics wyposażonych w Esper Hands jest obecnie 70 ukraińskich żołnierzy, ale zapotrzebowanie znacznie przewyższa podaż. Esper twierdzi, że obecnie na liście oczekujących znajduje się około 170 osób. Ponieważ walki na Ukrainie trwają każdego dnia, liczba potrzebujących będzie nadal rosła.
Protezy są dopasowywane do kończyn weteranów w klinice koło Minneapolis, prowadzoną przez fundację non-profit Protez Foundation. Każdemu z weteranów brakuje przynajmniej jednej kończyny, w niektórych przypadkach dwóch lub trzech. Klinikę prowadzi Jakow Gradinar, dyrektor medyczny Fundacji Protez. Gradinar to ukraiński protetyk mieszkający w Minnesocie, który był współzałożycielem Protez kilka miesięcy po wybuchu wojny w 2022 roku.
Fundacja Protez i Esper Bionics nawiązały współpracę w ramach specjalnej inicjatywy mającej na celu nieść pomoc Ukraińcom. Esper Bionics sprzedaje Esper Hand (zwykle kosztuje około 20 000 dolarów) fundacji po kosztach produkcji, a następnie ta dopasowuje je użytkownikom za darmo. Gradinar zauważył szybkość, z jaką weterani przystosowują się do protezy dłoni Espera.
Esper pracuje obecnie nad modelem protezy nogi i egzoszkieletem. W dłuższej perspektywie inżynierowie Espera skupiają się na urządzeniach zdrowotnych, które pomogą całej ludzkości, ale obecnie główny nacisk położony jest na pomoc mieszkańcom Ukrainy. – Naszym celem jest pomaganie ludziom, którzy najbardziej potrzebują – stwierdził Gazda.
