Publicyści i historycy wystosowali do prezydenta Andrzeja Dudy list otwarty, w którym apelują, by zawetował on nowelizację ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych, przyjętej przez Sejm. „Ewentualne podpisanie przez Prezydenta RP ustawy honorującej tzw. język śląski, jako język regionalny, rodzić będzie niepokojące następstwa” – czytamy.
8 maja Senat przyjął bez poprawek nowelizację ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Przepisy przewidują między innymi uznanie języka śląskiego za język regionalny. Za wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek głosowało 17 senatorów, siedmiu było przeciw, jeden wstrzymał się od głosu.
Uznanie języka śląskiego za język regionalny Donald Tusk obiecał już w marcu 2023 r. podczas wizyty w Radzionkowie – spotkał się tam z burmistrzem miasta Gabrielem Toborem, który na język śląski przetłumaczył m.in. Nowy Testament. Tusk zadeklarował wówczas, że stanie się to w ciągu pierwszych stu dni jego rządów.
O odrzucenie projektu ustawy w całości zabiegali między innymi przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości oraz Konfederacji. Wnioski w tej sprawie składali podczas pierwszego czytania, prac w komisji oraz drugiego czytania. Wszystkie zostały jednak odrzucone. Ostatecznie ustawa o uznaniu języka śląskiego za język regionalny została uchwalona przez Sejm RP 26 kwietnia 2024 roku.
Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta. Publicyści, historycy i dziennikarze wystosowali jednak do Andrzeja Dudy list otwarty, w którym apelują, by zawetował on nowelizację ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych, przyjętej przez Sejm. Dlaczego te zmiany w prawie wywołują sprzeciw?
List otwarty do prezydenta ws. nowelizacji ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych
„Oddzielony od Korony Polskiej w XIV w szczep śląski narodu polskiego przeżył renesans poczucia przynależności do narodu polskiego w XIX i na początku XX wieku. Przyłączenie Śląska do państwa czeskiego nie oznaczało oderwania tej ziemi od ścisłej łączności i pokrewieństwa z polską wspólnotą. Wszak budziciele ludu śląskiego jak ks. Jan Alojzy Ficek, Paweł Stalmach, ks. Józef Szafranek, Józef Lompa czy Karol Miarka, a następnie śląscy działacze z tajnej Ligi Narodowej, nawiązywali do języka polskiego” – czytamy w liście. „Zryw trzech kolejnych Powstań Śląskich poświadczył o istnieniu wśród ludu śląskiego woli do ponownego połączenia się z Polską. Gdy dziś formułowane są postulaty dotyczące uznania dialektu, godki śląskiej za język regionalny a następnie przejście do postulatów uznania Ślązaków za mniejszość etniczną – uważamy za swój obowiązek wezwać Pana Prezydenta, by zatrzymał ten niepokojący proces oddzielania Ślązaków od narodu polskiego. Pojawiają się opinie, że przyznanie statutu mniejszości regionalnej dla Kaszubów nie spowodowało żadnych negatywnych tendencji i że w związku z tym należy w podobnie spokojny sposób podejść do propozycji przyznania takiego statusu Ślązakom” – dodano. „Uważamy, że w tej sprawie nie można mówić o analogii. W społeczności kaszubskiej w większości nigdy nie było postulatów autonomii czy przejścia od statusu mniejszości regionalnej do statusu mniejszości etnicznej. Współcześni Kaszubi wprost dają świadectwo swojej polskości, motywując to m.in. pamięcią o mordowaniu polskich Kaszubów przez Niemców od początku II wojny światowej. Natomiast, przez organizacje takie jak Ruch Autonomii Śląska czy Związek Osób Narodowości Śląskiej od ponad dwóch dekad formułowane są wizje przeszłości, które akcentują brak więzów historycznych między Polską a Śląskiem” – zaznaczono.
Jak czytamy w liście, „w tej tradycji opisywania dziejów Powstania Śląskie traktowane są jako agresja inspirowana z Polski, dowartościowane są walki niemieckiego Freikorpsu z powstańcami śląskimi, niechętnie traktowana jest tradycja oporu Ślązaków wobec agresji niemieckiej we wrześniu 1939 roku i formułowane są określenia polskie obozy koncentracyjne spychające na dalszy plan fakt, że były to narzędzia terroru kolaboracyjnego reżymu Bolesława Bieruta, który prześladował tak samo Ślązaków jak i polskich patriotów na Śląsku po wojnie”. „Zwracamy też uwagę, że problem nie dotyczy samej godki śląskiej. Już dzisiaj, w tej części Polski istnieje tradycja wielu konkursów, pojedynków recytatorskich czy imprez regionalnych, które pielęgnują używanie tej gwary języka polskiego. Nasz niepokój budzi jednak sztuczne tworzenie jednego nowego języka z wielu gwar śląskich, gdyż widzimy w tym proces o charakterze politycznym zmierzający do wykreowania nowej mniejszości etnicznej czy nawet narodowej w Polsce. Uważamy, że proces przybliżania rdzennych mieszkańców Śląska do Polski może być zakłócony przez taką swoistą inżynierię społeczno-polityczną, której kreatorami są organizacje dążące do autonomii Śląska i promujące uznawanie Ślązaków za osobny naród” – podkreślają sygnatariusze listu. „Nie możemy się na to zgodzić w imię szacunku dla obecnej, polskiej racji stanu, ale także w imię szacunku dla wysiłku wielu pokoleń na rzecz pojednania Śląska z Polską, których symbolem pozostają Wojciech Korfanty i Konstanty Wolny, a w czasie ostatniej wojny opłacanego ceną krwi dziesiątek tysięcy śląskich patriotów, którzy marzyli o trwałym włączeniu Śląska w skład Rzeczypospolitej (takich jak młody Franciszek Blachnicki, skazany na śmierć przez okupantów, obecnie kandydat na ołtarze, czy bł. ks. Jan Macha, męczennik Śląska zamordowany przez Niemców w 1942 r. za pracę konspiracyjną)” – dodano.
List otwarty do Andrzeja Dudy. Sygnatariusze proszą o zawetowanie nowelizacji ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych
Zdaniem sygnatariuszy listu, „ewentualne podpisanie przez Prezydenta RP ustawy honorującej tzw. język śląski, jako język regionalny, rodzić będzie niepokojące następstwa.”. „Stanowić będzie podstawę do ubiegania się o środki do budżetu państwa oraz o fundusze europejskie, przez organizacje de facto wspierające proces budowania separatyzmu śląskiego. Tendencje związane z budowaniem odrębności Śląska są podyktowane celami bieżącymi, w tym paneuropejskimi. Polityka regionalizacji Polski i Europy wpisuje się bowiem w podstawowe działania instytucji Unii Europejskiej, w tym zapisane w Europejskim Obszarze Oświaty, zmierzającej do centralizacji władzy na Starym Kontynencie przy jednoczesnym osłabianiu spójności państw narodowych i przywiązania do wartości chrześcijańskich, tak mocno związanych z ludem Śląska” – czytamy. „Fragmentaryzacja Polski współczesnej i dążenie do zaniku naszej odpowiedzialności za wspólnotę kulturową oraz wspólne interesy polityczno-gospodarcze, są sprzeczne z bardzo ważnym tradycyjnym dążeniem Ślązaków do przynależności do Polski. Tendencje autonomiczne i rewindykacyjne sprzed II wojny światowej były jednoznacznie kojarzone z wrogą Polsce polityką zagraniczną Niemiec. Dziś powinny być kojarzone z polityką centralizacyjną i decentralizacyjną współczesnych elit lewicowo-liberalnych mających ambicję do zarządzania Starym Kontynentem.
Powtórzmy: Karol Miarka, Wojciech Korfanty, Konstanty Wolny, ks. Emil Szramek, Prymas August Hlond , Bp Józef Gawlina czy ks. Franciszek Blachnicki, i wielu innych- dziś wołają zza grobu byśmy pamiętali o pokoleniach walczących o polskość Śląska, i o całość ziem polskich” – podkreślono w liście.
Pod wystosowanym do prezydenta Andrzej Dudy listem podpisali się: Piotr Semka, publicysta, tygodnik „Do Rzeczy” ; prof. Dr hab. Jan Żaryn, historyk, IH UKSW, prezes Stowarzyszenia Polska Jest Najważniejsza ; Prof. Aleksandra Niewiara, Instytut Językoznawstwa UŚ ; Prof. Dr hab. Wojciech Roszkowski, historyk ; Maciej Pawlicki, publicysta, reżyser ; Prof. Dr hab. Tomasz Panfil, historyk ; Bronisław Wildstein, pisarz, publicysta ; Małgorzata Żaryn, historyk, edukator ; Jacek Karnowski, redaktor naczelny tygodnika „W Sieci” ; Michał Karnowski, publicysta, członek zarządu grupy wydawniczej „Fratria” ; Paweł Lisicki, redaktor naczelny tygodnika „Do Rzeczy” ; Adam Hlebowicz, historyk, publicysta ; Grzegorz Górny, eseista, publicysta, reżyser ; Tomasz Sakiewicz, redaktor naczelny TV Republika.
Pełna treść listu
List otwarty do Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Pana Andrzeja Dudy
Panie Prezydencie!
Niżej podpisani zwracają się do Pana z prośbą o zawetowanie nowelizacji ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych, przyjętej przez Sejm Rzeczpospolitej Polskiej w dniu 26 kwietnia 2024, przez Senat w dniu 8maja 2024 r.
Dlaczego te zmiany w prawie wywołują nasz sprzeciw?
Oddzielony od Korony Polskiej w XIV w szczep śląski narodu polskiego przeżył renesans poczucia przynależności do narodu polskiego w XIX i na początku XX wieku. Przyłączenie Śląska do państwa czeskiego nie oznaczało oderwania tej ziemi od ścisłej łączności i pokrewieństwa z polską wspólnotą. Wszak budziciele ludu śląskiego jak ks. Jan Alojzy Ficek, Paweł Stalmach, ks. Józef Szafranek, Józef Lompa czy Karol Miarka, a następnie śląscy działacze z tajnej Ligi Narodowej, nawiązywali do języka polskiego.
Zryw trzech kolejnych Powstań Śląskich poświadczył o istnieniu wśród ludu śląskiego woli do ponownego połączenia się z Polską. Gdy dziś formułowane są postulaty dotyczące uznania dialektu, godki śląskiej za język regionalny a następnie przejście do postulatów uznania Ślązaków za mniejszość etniczną – uważamy za swój obowiązek wezwać Pana Prezydenta, by zatrzymał ten niepokojący proces oddzielania Ślązaków od narodu polskiego. Pojawiają się opinie, że przyznanie statutu mniejszości regionalnej dla Kaszubów nie spowodowało żadnych negatywnych tendencji i że w związku z tym należy w podobnie spokojny sposób podejść do propozycji przyznania takiego statusu Ślązakom. Uważamy, że w tej sprawie nie można mówić o analogii. W społeczności kaszubskiej w większości nigdy nie było postulatów autonomii czy przejścia od statusu mniejszości regionalnej do statusu mniejszości etnicznej. Współcześni Kaszubi wprost dają świadectwo swojej polskości, motywując to m.in. pamięcią o mordowaniu polskich Kaszubów przez Niemców od początku II wojny światowej. Natomiast, przez organizacje takie jak Ruch Autonomii Śląska czy Związek Osób Narodowości Śląskiej od ponad dwóch dekad formułowane są wizje przeszłości, które akcentują brak więzów historycznych między Polską a Śląskiem. W tej tradycji opisywania dziejów Powstania Śląskie traktowane są jako agresja inspirowana z Polski, dowartościowane są walki niemieckiego Freikorpsu z powstańcami śląskimi, niechętnie traktowana jest tradycja oporu Ślązaków wobec agresji niemieckiej we wrześniu 1939 roku i formułowane są określenia polskie obozy koncentracyjne spychające na dalszy plan fakt, że były to narzędzia terroru kolaboracyjnego reżymu Bolesława Bieruta, który prześladował tak samo Ślązaków jak i polskich patriotów na Śląsku po wojnie. Zwracamy też uwagę, że problem nie dotyczy samej godki śląskiej. Już dzisiaj, w tej części Polski istnieje tradycja wielu konkursów, pojedynków recytatorskich czy imprez regionalnych, które pielęgnują używanie tej gwary języka polskiego. Nasz niepokój budzi jednak sztuczne tworzenie jednego nowego języka z wielu gwar śląskich, gdyż widzimy w tym proces o charakterze politycznym zmierzający do wykreowania nowej mniejszości etnicznej czy nawet narodowej w Polsce. Uważamy, że proces przybliżania rdzennych mieszkańców Śląska do Polski może być zakłócony przez taką swoistą inżynierię społeczno-polityczną, której kreatorami są organizacje dążące do autonomii Śląska i promujące uznawanie Ślązaków za osobny naród. Nie możemy się na to zgodzić w imię szacunku dla obecnej, polskiej racji stanu, ale także w imię szacunku dla wysiłku wielu pokoleń na rzecz pojednania Śląska z Polską, których symbolem pozostają Wojciech Korfanty i Konstanty Wolny, a w czasie ostatniej wojny opłacanego ceną krwi dziesiątek tysięcy śląskich patriotów, którzy marzyli o trwałym włączeniu Śląska w skład Rzeczypospolitej (takich jak młody Franciszek Blachnicki, skazany na śmierć przez okupantów, obecnie kandydat na ołtarze, czy bł. ks. Jan Macha, męczennik Śląska zamordowany przez Niemców w 1942 r. za pracę konspiracyjną).
Ewentualne podpisanie przez Prezydenta RP ustawy honorującej tzw. język śląski,
jako język regionalny, rodzić będzie niepokojące następstwa. Stanowić będzie podstawę do ubiegania się o środki do budżetu państwa oraz o fundusze europejskie, przez organizacje de facto wspierające proces budowania separatyzmu śląskiego. Tendencje związane z budowaniem odrębności Śląska są podyktowane celami bieżącymi, w tym paneuropejskimi. Polityka regionalizacji Polski i Europy wpisuje się bowiem w podstawowe działania instytucji Unii Europejskiej, w tym zapisane w Europejskim Obszarze Oświaty, zmierzającej do centralizacji władzy na Starym Kontynencie przy jednoczesnym osłabianiu spójności państw narodowych i przywiązania do wartości chrześcijańskich, tak mocno związanych z ludem Śląska.
Fragmentaryzacja Polski współczesnej i dążenie do zaniku naszej odpowiedzialności za wspólnotę kulturową oraz wspólne interesy polityczno-gospodarcze, są sprzeczne z bardzo ważnym tradycyjnym dążeniem Ślązaków do przynależności do Polski. Tendencje autonomiczne i rewindykacyjne sprzed II wojny światowej były jednoznacznie kojarzone z wrogą Polsce polityką zagraniczną Niemiec. Dziś powinny być kojarzone z polityką centralizacyjną i decentralizacyjną współczesnych elit lewicowo-liberalnych mających ambicję do zarządzania Starym Kontynentem.
Powtórzmy: Karol Miarka, Wojciech Korfanty, Konstanty Wolny, ks. Emil Szramek, Prymas August Hlond , Bp Józef Gawlina czy ks. Franciszek Blachnicki, i wielu innych- dziś wołają zza grobu byśmy pamiętali o pokoleniach walczących o polskość Śląska, i o całość ziem polskich.
Piotr Semka, publicysta, tygodnik „Do Rzeczy”
Prof. Dr hab. Jan Żaryn, historyk, IH UKSW, prezes Stowarzyszenia Polska Jest Najważniejsza
Prof. Aleksandra Niewiara, Instytut Językoznawstwa UŚ
Prof. Dr hab. Wojciech Roszkowski, historyk
Maciej Pawlicki, publicysta, reżyser
Prof. Dr hab. Tomasz Panfil, historyk
Bronisław Wildstein, pisarz, publicysta
Małgorzata Żaryn, historyk, edukator
Jacek Karnowski, redaktor naczelny tygodnika „W Sieci”
Michał Karnowski, publicysta, członek zarządu grupy wydawniczej „Fratria”
Paweł Lisicki, redaktor naczelny tygodnika „Do Rzeczy”
Adam Hlebowicz, historyk, publicysta
Grzegorz Górny, eseista, publicysta, reżyser
Tomasz Sakiewicz, redaktor naczelny TV Republika
