Indeksacja w 2026 r. to 4,9%, lecz niektórzy emeryci ujrzą mniej „na czysto”. Podatek dochodowy, opłata zdrowotna i pułapy świadczeń mogą uszczuplić podwyżki.
Urealnienie emerytur, rent oraz innych zapomóg stanowi dla wielu seniorów zasadniczy moment roku. Jego zamiarem jest zachowanie rzeczywistej wartości zapomóg, które słabły przez inflację. Pomimo że podwyżki wejdą w życie dopiero w marcu, pierwsze prognozy są już znane. Zgodnie z czerwcowym obwieszczeniem Rady Ministrów wskaźnik urealnienia na 2026 r. ma odpowiadać 20 procentom faktycznego przyrostu średniego wynagrodzenia, co przekłada się na zwyżkę zapomóg o 4,9%.
Minimalna emerytura
Co to niesie w zasobności portfela? Najniższa emerytura miałaby pójść w górę z 1878,91 zł do 1970,98 zł brutto, inaczej o 92,07 zł. Przy zapomodze 2500 zł brutto miesięczna wypłata wzrosłaby do 2622,50 zł (o 122,50 zł więcej), a 3000 zł brutto podniosłoby się do 3147 zł. Dla pewnej grupy ludzi będzie to natomiast scenariusz „słodko-gorzki”, gdyż nie wszyscy dostrzegą pełny rezultat podwyżek.
Po pierwsze, istotny jest podatek od dochodów osobistych. Emerytury do 2500 zł brutto nie podlegają opodatkowaniu. Po przekroczeniu tego progu ZUS rozpoczyna odprowadzać zaliczkę na PIT. Realnie nawet niewielka zwyżka może spowodować obniżenie kwoty netto od marca. W razie niepewności co do przesłanek opodatkowania warto porozumieć się bezpośrednio z ZUS.
Po drugie, wzrasta składka zdrowotna, która wynosi 9 proc. podstawy wymiaru. Skoro brutto jest pokaźniejsze, automatycznie większa będzie też odejmowana składka – część urealnienia „pochłonie” zatem system.
Po trzecie, powiększenie zapomogi może wykluczyć część seniorów poza pułapy uprawniające do dodatkowego wsparcia. Świadczenie dopełniające dla ludzi niezdolnych do samodzielnego funkcjonowania (tzw. 500+ dla seniorów) ma próg 2552,39 zł brutto. Kryteria opieki społecznej wynoszą obecnie 1010 zł dla osoby samotnie gospodarującej oraz 823 zł na osobę w familii. Podwyżka może w związku z tym zredukować prawo do tych zapomóg.
14. emerytura
Ponadto w 2026 r. ponownie wypłacana będzie „czternastka”, lecz – w odróżnieniu od „trzynastki” – obowiązują tutaj ograniczenia. Pełna suma należy się przy zarobku do 2900 zł brutto. Zadziała mechanizm „złotówka za złotówkę”: jeśli emerytura 2900 zł podskoczy o 4,9 proc., świadczenie wyniesie 3042,10 zł, a nadwyżka 142,10 zł obniży wrześniowy dodatek o dokładnie tyle.
Urealnienie ma więc w efekcie dać wyższe wypłaty brutto, ale u niektórych seniorów realny skutek będzie skromniejszy z powodu PIT, opłaty zdrowotnej oraz limitów dochodowych dla pobocznych świadczeń. To powoduje, iż marcowe przeliczenie może w niektórych okolicznościach okazać się mniej korzystne, niż sugerują same wartości procentowe.
