To już nie zapowiedź, a krok w kierunku zmian: Stały Komitet Rady Ministrów przyjął projekt ustawy, która przewiduje comiesięczną weryfikację uprawnień cudzoziemców do świadczenia 800+. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) będzie weryfikował, czy dana osoba pracuje legalnie. Praca w niepełnym wymiarze godzin jest wystarczająca, ale nie dla każdego. Szacunki wskazują, że wysokość świadczenia spadnie o 10% od momentu wejścia w życie nowych przepisów.
/ JAAP ARRIENS / NurPhoto / NurPhoto via AFP / AFP
W piątek rano (5 września) w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie odbyła się konferencja prasowa z udziałem wiceministra Macieja Duszczyka. Spotkanie koncentrowało się na projekcie ustawy o zasadach weryfikacji prawa do świadczeń rodzinnych dla cudzoziemców , a także na projektowanych przepisach przedłużających legalny pobyt obywateli Ukrainy w Polsce.
800 plus jest przeznaczone wyłącznie dla osób aktywnych zawodowo. Warunkiem jest zatrudnienie co najmniej na pół etatu.
Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, planowane zmiany mają na celu uszczelnienie systemu świadczeń socjalnych i dostosowanie przepisów do obecnej sytuacji migracyjnej. Projekt ustawy porusza dwa główne zagadnienia: dostęp cudzoziemców do świadczeń rodzinnych oraz mechanizmy umożliwiające dalszy pobyt obywateli Ukrainy , którzy znaleźli się w Polsce w wyniku wojny.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji planuje powiązanie wypłaty świadczenia 800+ dla cudzoziemców z ich aktywnością zawodową w Polsce . System będzie zintegrowany z danymi ZUS i automatycznie co miesiąc będzie weryfikował, czy dana osoba legalnie pracowała w poprzednim miesiącu. „Jeśli cudzoziemiec nie będzie aktywny zawodowo w danym miesiącu, świadczenie zostanie automatycznie wstrzymane. Po prostu transfer nie będzie realizowany ” – wyjaśnił w piątek wiceminister Maciej Duszczyk.
Reklama
Co ważne, rząd ustanowił minimalny próg aktywności zawodowej – zarobki na poziomie co najmniej 50% płacy minimalnej będą wystarczające. To rozwiązanie ma na celu rozwiązanie problemu osób, które nie mogą pracować w pełnym wymiarze godzin, takich jak samotni rodzice. „Praca w niepełnym wymiarze godzin to realistyczny i sprawiedliwy poziom. Zdajemy sobie sprawę, że samotne matki z kilkorgiem dzieci mogą mieć ograniczone możliwości zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin” – wyjaśniła Duszczyk w odpowiedzi na pytania o szczegóły projektu. Początkowo próg planowano na poziomie 75%, ale po konsultacjach międzyresortowych zdecydowano o jego obniżeniu.
Wyjątki, weryfikacja i dalszy proces legislacyjny
Nowe przepisy nie będą dotyczyć wszystkich. Wyjątkiem będą rodziny wychowujące dzieci z niepełnosprawnościami . Świadczenie 800+ będzie przysługiwać nawet wtedy, gdy opiekun jest nieaktywny, pod warunkiem, że dziecko posiada polskie orzeczenie o niepełnosprawności. „To kwestia podstawowej solidarności społecznej. Koszty wychowania takich dzieci są znacznie wyższe, a opieka często uniemożliwia podjęcie pracy zawodowej ” – zauważył Duszczyk.
Projekt ustawy, przygotowywany od grudnia 2024 roku, wymagał szeroko zakrojonej integracji danych pochodzących z takich instytucji jak Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) i Straż Graniczna. Ministerstwo podkreśla, że kluczowe było zaprojektowanie systemu, który byłby nie tylko skuteczny, ale także technicznie wykonalny. „Sztuką nie jest stworzenie prawa, sztuką jest zaprojektowanie go tak, aby faktycznie działało . Musieliśmy zapewnić, że system będzie można wdrożyć w praktyce” – podkreślił Duszczyk.
Projekt został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów i skierowany do dalszych prac. Oczekuje się, że Rada Ministrów zatwierdzi go w najbliższych dniach, a następnie dokument zostanie przekazany Sejmowi . Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oczekuje, że parlament rozpatrzy go na kolejnym posiedzeniu.
Nowy system ZUS dla uchodźców z Ukrainy od 1 lutego 2026 r.
Nowy elektroniczny system świadczeń dla uchodźców z Ukrainy wejdzie w życie 1 lutego 2026 roku. System, opracowany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i zintegrowany ze Strażą Graniczną , umożliwi dokładniejszą weryfikację uprawnień. Kluczową zmianą jest obowiązek ponownego składania wniosków drogą elektroniczną przez wszystkich beneficjentów.
Nowy formularz będzie wymagał podania takich informacji, jak miejsce nauki dziecka i status zawodowy wnioskodawcy . Według Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji celem zmian jest zwiększenie transparentności i aktualności danych. ZUS będzie na bieżąco rozpatrywał wnioski, aby zapewnić bezzwłoczną wypłatę świadczeń. „Nie czekamy do czerwca. ZUS poinformował nas, że system może zostać uruchomiony wcześniej” – podkreślił Maciej Duszczyk podczas konferencji. „Jesteśmy w stanie zrobić to terminowo, aby nie było przerw w wypłatach” – dodał. Obecne zasady będą obowiązywać do 31 stycznia 2026 r. , a nowy system nie wpłynie na obecne świadczenia . W tym czasie planowana jest kampania informacyjna dla beneficjentów. Ministerstwo nie przewiduje żadnych zmian w okresie przejściowym.
Ministerstwo zakłada jednak, że po uruchomieniu systemu część osób nie złoży ponownie wniosku lub nie spełni nowych wymogów. Szacunkowy spadek liczby świadczeń wynosi początkowo około 10%, z dalszą tendencją spadkową . „Wiemy już, że ta liczba będzie spadać; to naturalne w tego typu systemie” – dodał Duszczyk, odnosząc się do przewidywanych trendów.
Jednocześnie trwają prace nad nowelizacją ustawy o cudzoziemcach. Planowane zmiany mają umożliwić osobom posiadającym pobyt czasowy przejście na pobyt czasowy, co wiązałoby się z opuszczeniem systemu świadczeń specjalnych. „Chodzi o przekształcenie pobytu czasowego w inne formy pobytu ” – wyjaśnił Duszczyk. „Jesteśmy tym zainteresowani, ale to zupełnie inna ustawa” – dodał.
Co istotne, nie wszystkie grupy cudzoziemców zostały objęte systemem. Z procesu wyłączeni zostali m.in. studenci zagraniczni z dziećmi, głównie ze względu na brak możliwości automatycznej weryfikacji ich statusu na uczelniach . „To bardzo mała grupa osób i nie mieliśmy narzędzi do weryfikacji ważności zaświadczenia. Musieliby osobiście złożyć dokumenty w ZUS-ie” – wyjaśnił Duszczyk. Ministerstwo uznało to za niewspółmierne do skali problemu.
Agata Siwek
wideo wymaga włączonej obsługi JavaScript w Twojej przeglądarce. w Polsat News
