Większość zakonnic w Polsce otrzymuje minimalne emerytury. Tylko nieliczne mają możliwość korzystania z wyższych świadczeń dzięki pełnoetatowemu zatrudnieniu.
Według Konferencji Episkopatu Polski w Polsce mieszka i pracuje około 17 000 sióstr zakonnych. Zajmują się one różnymi rodzajami usług, od edukacji po opiekę nad chorymi. Jednak społeczeństwo w dużej mierze nie zdaje sobie sprawy z ich sytuacji emerytalnej. Większość sióstr zakonnych otrzymuje wyjątkowo niskie emerytury, często ograniczone do minimalnej kwoty emerytury.
Emerytury z ZUS
Na sytuację emerytalną zakonnic istotny wpływ ma to, czy były zatrudnione na podstawie formalnej umowy. Te, które pracowały w placówkach edukacyjnych, przedszkolach lub ośrodkach opieki nad dziećmi, w pełni płaciły składki na ZUS i mogą teraz oczekiwać emerytur przekraczających minimalny próg. W takich przypadkach ich świadczenia są zazwyczaj wyższe i bardziej spójne.
Zupełnie inaczej przedstawia się sytuacja sióstr, które nie zostały zakontraktowane i nie wpłacały pełnych składek. Ich sieć bezpieczeństwa emerytalnego zapewnia Fundusz Kościelny — państwowy mechanizm, który finansuje 80% składek emerytalnych dla duchownych, w tym zakonnic. Pozostałe 20% muszą pokryć same siostry. Taki układ powoduje, że wiele z ich emerytur jest na najniższym gwarantowanym poziomie świadczeń, który od marca 2025 r. będzie wynosił nieco ponad 1700 zł netto.
Fundusz kościelny
W 2024 r. Fundusz Kościelny otrzymał z budżetu państwa 257 mln zł, a w 2025 r. kwota ta wzrośnie do 275,7 mln zł. Środki te są przeznaczane nie tylko na składki emerytalne sióstr zakonnych, ale także na rzecz księży i innych członków duchowieństwa.
Na koncie TikTok Sióstr św. Katarzyny, Siostra Paula wyjaśniła, że zakonnice nie posiadają własnych środków finansowych. Nadzór nad ich dochodami sprawuje przełożona wspólnoty.
W przeciwieństwie do zakonnic, księża mają dostęp do dodatkowych źródeł dochodu, które mogą poprawić ich sytuację finansową na emeryturze. Należą do nich darowizny z tacki, opłaty za sprawowanie sakramentów i intencje mszalne. Po ukończeniu 65. roku życia księża i biskupi zaczynają otrzymywać emerytury z ZUS, a po ukończeniu 75. roku życia stają się uprawnieni do dodatkowego wsparcia z Funduszu Kościelnego.
