Już 2,5 mln Polaków (6,6 proc.) żyje w skrajnym ubóstwie, a blisko co drugi znajduje się w strefie niedostatku – alarmuje „Raport o biedzie”. Wśród tych osób ponad pół miliona to dzieci, a 400 tys. seniorzy. Szlachetna Paczka zbadała, czego oczekują, by godnie żyć.
Potwierdzają to dane Głównego Urzędu Statystycznego, zgodnie z którymi mniej niż 913 zł miesięcznie, które w 2023 r. stanowiło granicą skrajnego ubóstwa, musiało wystarczyć na utrzymanie 6,6 proc. Polaków. To wynik o 2 pp. wyższy niż rok wcześniej i jednocześnie najwyższy od dziesięciu lat.
1,5 mln Polaków w pułapce
Do najbardziej zagrożonych ubóstwem skrajnym należały osoby w gospodarstwach utrzymujących się ze świadczeń społecznych (poza emeryturami i rentami) oraz z rolnictwa. Wyraźnie częściej na ryzyko ubóstwa skrajnego narażeni byli też mieszkańcy wsi, zwłaszcza z poza aglomeracyjnych terenów wiejskich, gdzie w skrajnym ubóstwie, przynajmniej biorąc pod uwagę oficjalne statystyki, żyła co ósma osoba (12,4 proc. i +3,8 pp. r/r).
Choć wzrósł odsetek osób żyjących w skrajnym ubóstwie, to jednak spadł wskaźnik tzw. ubóstwa ustawowego, który w 2023 r. wyniósł 4,1 proc. (-2,1 pp. r/r).
Bankier.pl na podstawie GUS
Ubóstwo ustawowe to przekroczenie poziomu dochodów poniżej którego można ubiegać się o świadczenia pieniężne z pomocy społecznej. Od 1 stycznia 2022 roku to 776 zł dla osoby samotnej i 600 zł dla osoby w rodzinie. I choć średnioroczna inflacja w 2022 roku wyniosła 14,4%, co mocno odczuły najbiedniejsze gospodarstwa domowe, to wskaźnik ten nie doczekał się waloryzacji w ubiegłym roku. W tym zresztą też nie.
Tym samym w pułapce znalazło się ok. 1,5 mln Polaków, którzy w 2023 r. musieli przeżyć za mniej niż 913 zł miesięcznie, ale jednak ich dochody przekroczyły poziom uprawniający do korzystania z pomocy społecznej.
Co drugi Polak w strefie niedostatku
Skrajna bieda to jedno, ale jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, rośnie także odsetek osób znajdujących się w tzw. strefie niedostatku, czyli poniżej minimum socjalnego obliczanego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. W 2023 r. we wspomnianej strefie znalazło się 46 proc. Polaków – o 4,9 pp. więcej niż rok wcześniej i jednocześnie najwięcej od 2010 r., odkąd GUS przygotowuje dane na temat ubóstwa.
Pozostając w granicach strefy niedostatku, zgodnie z danymi przytaczanymi przez Szlachetną Paczkę blisko co dziesiąty Polak jada codziennie mniej niż trzy posiłki, a aż jedna czwarta naszych rodaków deklaruje, że zdarza im się to co najmniej raz w tygodniu.
Dane te nie licują z innym przytaczanym w raporcie faktem, a mianowicie marnowaniem żywności. Jak informuje Szlachetna Paczka, w Polsce wyrzuca się rocznie średnio 247 kg jedzenia w przeliczeniu na statystycznego obywatela i to pomimo szalejącej w poprzednich latach inflacji.
„Aż 65 proc. Polaków przyznaje się do wyrzucania warzyw i owoców co najmniej sporadycznie. Ponad połowa ankietowanych deklaruje też wyrzucanie pieczywa co najmniej od czasu do czasu” – czytamy w „Raporcie o biedzie”.
Co jest niezbędne, by godnie żyć?
Szlachetna Paczka w tegorocznym badaniu skupiła się również na aspektach godnego życia, ale oczami osób żyjących w ubóstwie.
Zdaniem badanych na podium tego, co uznajemy za godne życie, jest realizacja takich potrzeb jak podstawowe zakupy spożywcze (83 proc. odpowiedzi), wykupienie niezbędnych lekarstw (82 proc.) oraz zdolność opłacania wydatków związanych z domem (81 proc.).
Szlachetna Paczka
„Najbardziej boimy się zatem głodu, choroby i utraty bezpieczeństwa mieszkaniowego, czyli tego, co odbiera nam samodzielność i zdolność podejmowania życiowych wyzwań” – czytamy.
Szlachetna Paczka
Godne życie oczami dzieci to z kolei przede wszystkim własne łóżko (81 proc. odpowiedzi), miejsce do nauki i odrabiania prac domowych (77 proc.), możliwość wyjazdu na wycieczkę szkolną (64 proc.), możliwość zaproszenia kolegów do domu (60 proc.).
Szlachetna Paczka
Wśród domowych sprzętów gwarantujących godne życie na pierwszym miejscu uplasowała się pralka (73 proc. odpowiedzi), a na kolejnych telefon komórkowy (68 proc.) i dostęp do internetu (63 proc.).
MKZ
