W III kwartale 2023 r. z urlopu rodzicielskiego skorzystało 8,4 tys. mężczyzn. To 5-krotni więcej niż rok wcześniej – w III kwartale 2022 r. było ich 1,6 tys. Nadal jednak kobiety korzystają z urlopów rodzicielskich częściej niż mężczyźni. Powodem mogą być pieniądze: z reguły mężczyźni zarabiają więcej, więc ubytek w ich pensji jest bardziej odczuwalny dla domowego budżetu niż w sytuacji, gdy kobieta zostaje z dzieckiem.
Dyrektywa Komisji Europejskiej wdrożona w Polsce w kwietniu 2023 r. przyniosła zmiany dotyczące urlopów rodzicielskich. Ojcowie nowonarodzonych dzieci zyskali możliwość korzystania z urlopu rodzicielskiego niezależnie od uprawnień matek. Wprowadzono także dodatkowe 9 tygodni tego urlopu zarezerwowane osobno dla każdego z rodziców.
Urlopy rodzicielskie. Zmiana na rzecz mężczyzn jest, choć niewielka
Polski Instytut Ekonomiczny zauważa, że z racji tego, że głównie kobiety korzystają z urlopu rodzicielskiego, to również ta zmiana w praktyce wpłynęła przede wszystkim na sytuację mężczyzn.
„Celem tych zmian było ułatwienie rodzicom podjęcia decyzji o partnerskim podziale ról. Badania pokazują, że choć mężczyźni czują się w równym stopniu odpowiedzialni za opiekę nad dzieckiem, to kobiety z reguły wykonują większość obowiązków. Indywidualne, i w części nietransferowalne, prawo do urlopu rodzicielskiego ma pomóc przełamywać kulturowe ograniczenia i bariery wpływające na decyzje o podziale opieki w pierwszym okresie życia dziecka. A to może zwiększyć zaangażowanie ojców w obowiązki opiekuńcze również w kolejnych latach” – czytamy w „Tygodniku PIE”.
Jak po zmianach wygląda sytuacja z urlopami rodzicielskimi? W III kwartale 2023 r., czyli pierwszym pełnym kwartale po wprowadzeniu zmiany, z urlopu rodzicielskiego skorzystało 8,4 tys. mężczyzn. To 5-krotni więcej niż rok wcześniej – w III kwartale 2022 r. było ich 1,6 tys. Nadal jednak kobiety korzystają z urlopów rodzicielskich częściej niż mężczyźni. Na każde 100 kobiet, które były na urlopie rodzicielskim w III kwartale 2023 r. przypadało tylko 5 mężczyzn (w 2022 r. relacja ta wyniosła 1 do 100).
Urlopy rodzicielskie „rozbijają się” o pieniądze
Dlaczego tak niewielu mężczyzn korzysta z urlopów rodzicielskich? Może to wynikać z przyczyn finansowych. Mężczyźni średnio zarabiają więcej, więc przy ich urlopie rodzicielskim odpłatnym na poziomie 70 proc. krótkookresowa strata finansowa dla rodziny będzie większa. „Gdyby odpłatność urlopu rodzicielskiego dla mężczyzn była wyższa, być może skłoniłoby to część z nich do tej decyzji. Jednocześnie mężczyźni częściej niż kobiety prowadzą własne działalności gospodarcze, w których decyzja o przerwie może być bardziej kosztowna. Problemem jest, gdy ta forma i relacja b2b są nadużywane, bo de facto świadczą pracę w relacji pracownik-pracodawca”.
