Black Friday pojawił się w Polsce kilkanaście lat temu. Od tego czasu jeden dzień superofert zmienił się w tydzień czy nawet miesiąc promocji. Co roku Polacy polują na tańsze produkty, niestety często zapominając, że na nich – a raczej ich pieniądze – też ktoś poluje. To czas żniw dla cyberoszustów, którzy wymyślają coraz to nowsze sposoby i metody, żeby wzbogacić się na naszym zakupowym szaleństwie.
W 2024 roku Black Friday wypada 29 listopada, choć wiele sklepów ogłosiło czas promocji już kilka tygodni temu. Nie zapominajmy też o Cyber Monday, czyli cybernetycznym poniedziałku, kiedy to obniżki cen (przynajmniej w teorii) dotyczą elektroniki.
Na tym całym zakupowym zamieszaniu chętnie korzystają oszuści, którzy polują na nasze pieniądze. W jaki sposób? Wszelaki. Metod jest wiele, a niektóre naprawdę potrafią zaskoczyć. W tym tekście opiszemy kilka z nich, żeby przypomnieć, że w internecie nie zawsze możemy i nie powinniśmy czuć się bezpiecznie.
Black Friday, czyli dzień pełen okazji – dla kupujących, ale też oszustów
Według analizy Exorigo-Upos, korzystającej z danych firmy badawczej PMR Market Experts, blisko połowa Polaków planuje zrobić zakupy podczas tegorocznego czarnego piątku tylko online. Następne 37 proc. połączy je razem z odwiedzeniem sklepów, co daje złodziejom prawdziwe pole do popisu.
Oszuści bardzo często podszywają się pod znane i popularne marki i tworzą fałszywe strony sklepów internetowych, które na pierwszy wrzut oka wyglądają profesjonalnie i prawdziwie.
🚨 Uwaga na phishing! 🚨
CERT Orange Polska ostrzega przed fałszywymi reklamami w internecie, które podszywają się pod Media Markt w związku z promocjami na Black Friday. Kliknięcie w nie może prowadzić do wyłudzenia danych!
🛡️ Sprawdzaj adresy stron i nie podawaj swoich danych! pic.twitter.com/tNYnDek65E— CERT Orange Polska (@CERT_OPL) November 19, 2024
Uwaga! Cyberprzestępcy zamieszczają reklamy na portalu @facebook, w których podszywają się pod sklep #Decathlon.
Oszuści oferują użytkownikom produkty w atrakcyjnych cenach.
W kolejnym kroku wymagają wypełnienia krótkiej ankiety, a w rzeczywistości wyłudzają dane osobowe oraz… pic.twitter.com/AZ2hMai39l
— CSIRT KNF (@CSIRT_KNF) October 30, 2024
Sama jakiś czas temu natknęłam się na bardzo wyjątkową promocję znanej marki słodyczy, która do najtańszych nie należy. W codziennym zamieszaniu i z głową zajętą innymi sprawami szybko kliknęłam w link, bo przecież już zaraz się kończy! To już ostatnie chwile! Otrzeźwiałam dopiero, kiedy przeszłam do płatności – nie było opcji przelewu czy Blika, jedynie możliwość zapłacenia kartą, czyli podania jej numeru i CVV, a będąc w ich posiadaniu, oszust może szybko opróżnić nasze konto.
Szybko cofnęłam się do profilu firmy na Facebooku, gdzie zobaczyłam tę niesamowitą ofertę -okazało się, że został on założony dwa dni temu i ma może 4 polubienia. Na szczęście w porę się opamiętałam i uniknęłam tej kuli. Ale ile osób – wstyd przyznać – podobnych do mnie dało się nabrać?
Przeczytaj także
Nie przelejesz, aż nie ochłoniesz, czyli co się zmieni w bankowości elektronicznej
Kolejnym sposobem są nieprawdziwe kody rabatowe i vouchery, które wymagają podania naszych danych osobowych i nierzadko też karty płatniczej – wtedy, tak jak wyżej, oszuści mają łatwy dostęp do naszych pieniędzy.
Fałszywe SMS-y czy emaile (czyli phishing) są kolejną metodą działania złodziei. Na co dzień wiele prawdziwych firm i sieci handlowych wysyła nam w ten sposób informacje o swoich promocjach i ofertach, czasem z rozpędu możemy dać się nabrać na te fałszywe, zawierające złośliwe linki. Nowy iPhone tylko za 1500 złotych, a może dopłata do paczki, na którą czekamy? Pomysłów jest tyle co oszustów. I z większością potencjalnych ofiar może im się nie udać, ale wystarczy niewielki procent tych, którzy z różnych przyczyn dadzą się złowić, i już są „zarobieni”.
Zbliża się koniec roku, a wraz z nim wraca (czy raczej nasila się) "oszustwo paczkowe" 📦
Zachowajcie ostrożność‼️
Tym razem oszuści podszywają się pod #DHL i informują o konieczności uiszczenia opłaty, niezbędnej do dokończenia dostawy. Celem są dane karty kredytowej💳.… pic.twitter.com/hGtRgencOT
— CERT Polska (@CERT_Polska) November 8, 2024
Oszustwa w sieci nie zawsze muszą mieć rozmach. Bardzo często z nieuczciwymi osobami możemy mieć do czynienia w mediach społecznościowych i na innych portalach.
Vinted, OLX, marketplace na Facebooku, inne grupy sprzedażowe – niejednokrotnie możemy kupić nowe adidasy, markową torebkę czy sukienkę w megapromocyjnej cenie, które po dotarciu do nas okazują się zwykłymi podróbkami albo w paczce znajduje się stara koszulka o wartości kilku złotych.
Przeczytaj także
Chciała sprzedać w internecie klapki za 25 zł, straciła prawie 30 tys. zł
Okazja czyni… ofiarę. Fałszywe promocje dotyczą wszystkiego
Black Friday to również doskonały czas na nieco inne podejście do oszustw. Końcówka listopada, zaraz święta Bożego Narodzenia, Sylwester i Nowy Rok – idealna okazja, by skusić chcących odpocząć Polaków wyjątkową ofertą, jedyną w swoim rodzaju, tylko u nas – tanim wynajmem pięknego domku/pokoju, we wspaniałej okolicy z widokiem na góry czy morze. Podejrzanie tanim.
Oczywiście oferta jest bardzo rozchwytywana, zostało tylko jedno wolne miejsce, trzeba się spieszyć, bo zaraz może być za późno. Przykrzą nam się świąteczne porządki, nie mamy ochoty stać kilku dni w kuchni, gotując dla całej rodziny, chętnie odpoczniemy w pięknych okolicznościach przyrody i w spokoju. Kontaktujemy się z właścicielem, udało się! Jest wolny termin! Oczywiście wymagana jest przedpłata, co nie dziwi. Wysyłamy zaliczkę Blikiem i czekamy na upragniony wyjazd.
Jednak po dotarciu na miejsce okazuje się, że żadnego domku nie ma, ba, nie ma nawet pięknych okoliczności przyrody, a my stoimy przed jakimś pustostanem w odległym mieście. No i nie ma naszej zaliczki.
Niektórzy mogą się zaśmiać i stwierdzić, że takie wyjazdy należy kupować tylko przez znane portale, np. Booking czy Airbnb, ale oszuści dotarli i tu. Od wystawiania fałszywych ofert na stronie po podszywanie się pod firmę i wysyłanie SMS-ów czy maili, kończąc na problemach z płatnością czy obsługą techniczną – nic, co nie byłoby już wymienione wyżej.
Jak ustrzec się oszustw w sieci podczas Black Friday i nie tylko?
Niestety, w obecnych czasach zagrożenie oszustwa w sieci czai się na niemal każdym rogu. Każdy z nas może paść ofiarą cyberzłodziei, jednak jeśli poświęcimy kilka sekund więcej, by przyjrzeć się danej superokazji, możemy zminimalizować to ryzyko.
- Warto dokładnie sprawdzać adres strony internetowej. Jeśli ten zaczyna się od „https”, to znaczy, że połączenie jest szyfrowane.
- Gdy sklep wymaga podania danych karty płatniczej, powinniśmy się upewnić, że strona korzysta z zabezpieczeń SSL, co rozpoznamy po ikonie kłódki na pasku adresu.
- Weryfikacja opinii innych klientów w sieci może nam wiele powiedzieć o danym sklepie. Jeśli będzie ich np. mało – powinniśmy wzmóc czujność. Jeśli mamy do czynienia z nieznaną nam firmą, możemy sprawdzić, czy widnieje w KRS lub CEIDG.
- Złodzieje uczą się na błędach – i to dosłownie. Jeszcze kilka lat temu nagminne były te ortograficzne czy składniowe w wysyłanych przez nich wiadomościach. Teraz coraz rzadziej się z tym spotykamy, ale jednak bywają takie sytuacje. Wtedy możemy mieć pewność – to oszustwo.
- Jeśli oferta jest zbyt dobra, żeby była prawdziwa – powinniśmy się dwa, a nawet trzy razy zastanowić, czy to nie próba wyłudzenia naszych pieniędzy i/lub danych.
Jeśli jednak doszłoby do sytuacji, w której poddaliśmy się manipulacjom internetowych oszustów, w pierwszej kolejności powinniśmy zastrzec kartę płatniczą – można to zrobić przez aplikację mobilną naszego banku lub telefonicznie.
Następnie należy powiadomić o zajściu policję. Można to zrobić osobiście, telefonicznie, dzwoniąc pod numer 112, a także przez internet na stronie https://www.gov.pl/web/gov/zglos-przestepstwo.
Materiały własne
Materiały własne
DU
