Funkcjonowanie mózgu po zatrzymaniu krążenia od dawna nurtuje naukowców. Niedawno pojawiły się kolejne, zaskakujące doniesienia w tej sprawie.
Naukowcy przebadali pacjentów, którzy przeżyli zatrzymanie krążenia (ustanie akcji serca i oddechu wymagające resuscytacji krążeniowo-oddechowej). Zrobili to specjaliści z Grossman School of Medicine na Uniwersytecie Nowojorskim wspólnie z 25 placówkami medycznymi na terenie Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Przeanalizowali oni dane zebrane od 567 osób powyżej 18 roku życia. Szukali odpowiedzi na pytanie, co dzieje się z ludzkim mózgiem w momencie śmierci. Zastanawiali się nad tym, czego doświadcza umierający człowiek oraz czy zachowuje świadomość i aktywność poznawczą.
Zatrzymanie krążenia a funkcjonowanie mózgu
Badanie wykazało, że pacjenci po zatrzymaniu krążenia zachowują pewien stopień świadomości oraz aktywności poznawczej. Miewają sny i złudzenia. Powracają do nich wspomnienia z przeszłości. Słyszą głosy osób bliskich. Mają poczucie oddzielenia od ciała. Oto przykładowe relacje pacjentów, którzy przeszli resuscytację krążeniowo-oddechową po ustaniu akcji serca i oddechu:
- „Widziałem, co się dzieje […] Stałem obok łóżka, to było bardzo dziwne”,
- „Wydawało mi się, że słyszałam moją babcię [która zmarła] mówiącą: «Musisz wrócić»”,
- „Czułam, że ktoś robi coś na mojej klatce piersiowej. Nie czułam rzeczywistych ucisków, ale czułam, że ktoś dość mocno pocierał skórę. To było dość bolesne”,
- „Nie było mnie już w moim ciele. Pływałem bez ciężaru fizyczności. Znajdowałem się nad swoim ciałem, bezpośrednio pod sufitem sali intensywnej terapii. Obserwowałem scenę, która rozgrywała się pode mną… Ja, który nie byłem już ciałem, znalazłem się w pozycji… bardziej wzniosłej. To było miejsce, które nie miało nic wspólnego z żadnym… materialnym doświadczeniem”,
- „Pamiętam świetlistą istotę… stojącą obok mnie. Górowała nade mną jak wielka wieża siły. Promieniowała jednak tylko ciepłem i miłością… Dostrzegłem przebłyski mojego życia i poczułem dumę, miłość, radość i smutek, wszystko to napływało do mnie. Każde zdjęcie przedstawiało mnie, ale z punktu widzenia istoty stojącej ze mną lub patrzącej… Pokazano mi konsekwencje mojego życia, tysiące ludzi, z którymi miałem kontakt i czułem to, co oni o mnie myśleli, widziałem ich życie i wpływ, jaki na nich wywarłem. Następnie zobaczyłem konsekwencje mojego życia i działań”,
Osoby poddawane resuscytacji krążeniowo-oddechowej mogą zachować przytomność pomimo braku widocznych, zewnętrznych oznak świadomości. W tym wieloośrodkowym badaniu zidentyfikowano spektrum aktywności poznawczej, w tym doświadczenia śmierci, wraz z niemal normalną/fizjologiczną aktywnością EEG (delta, theta, alfa, rytmy beta).
Kiedy dochodzi do zatrzymania krążenia?
Zatrzymanie krążenia może mieć wiele rozmaitych przyczyn. Najczęściej stan ten powstaje na skutek uszkodzenia serca, zatrucia, urazu klatki piersiowej czy zaburzeń równowagi elektrolitowej. Wymaga on natychmiastowej interwencji ze strony lekarza lub ratownika medycznego.
