Ministerstwo Kultury ogłosiło drugi etap przyznawania dotacji w ramach „Krajowego Planu Odbudowy Sektora Kultury”. Podobnie jak kontrowersyjne środki dla sektora HoReCa, mają one stanowić „kluczowe narzędzie do ożywienia branży po pandemii COVID-19”. Łącznie 924 inicjatywy otrzymają wsparcie w wysokości 102 mln zł.
Wybuchła fala krytyki w sieci
Ujawniona lista beneficjentów KPO wywołała gorące debaty na platformach społecznościowych. Krytycy podkreślają, że znaczna część publicznych pieniędzy trafiła do podmiotów i twórców blisko związanych z administracją rządzącą. Wybrane projekty obejmują te postrzegane jako potencjalnie kontrowersyjne lub o niejasnym uzasadnieniu. Pełna lista finansowanych przedsięwzięć jest dostępna tutaj:
Na przykład Fundacja Kultury im. Krystyny Jandy pozyskała 200 000 zł na swój inkluzywny spektakl teatralny „Teatr bez barier: Pan Hoho” w Teatrze Polonia. Prawie 300 000 zł otrzymała Fundacja Liberté! na multimedialną scenografię do Igrzysk Wolności 2025, które – jak zauważają krytycy – regularnie gościły polityków związanych z rządem.
Reklama Zobacz też: Głodny zysku? Serwujemy gorące firmy na wirtualnym talerzu. Deser? Prawdziwe nagrody!
Tymczasem zespół Poparzeni Kawą Trzy pozyskał ponad 153 000 zł od KPO na „pionierski koncert hybrydowy łączący mentoring dla debiutantów ze streamingiem cyfrowym”. W skład zespołu wchodzą dziennikarze Radia Zet i Krzysztof Zasada z RMF FM.
Finansowanie projektów okolicznościowych
Wzmogło się zainteresowanie opinii publicznej, gdy Toruńska Orkiestra Symfoniczna otrzymała 197 tys. zł na „modernizację cyfrową i inicjatywy proekologiczne”, a Fundacja Ambasada Kultury pozyskała 183 tys. zł na przedsięwzięcie zatytułowane… „Prezent urodzinowy”.
Dodatkowe, budzące zdziwienie alokacje obejmują 71 000 zł na projekt Stowarzyszenia Sistrum „Wesele. Re:wizja”, skupiający się na przestrzeniach kulturowych lesbijek. Inne dyskutowane granty obejmują „Ekotransgresja: Eksploracja sfer nie-ludzkich” (36 000 zł), „Techno Balkon: Miejskie pejzaże dźwiękowe” (200 000 zł) oraz „Męskość w ruchu: Choreografia TikToka i męska tożsamość” (36 000 zł).
„Jachty czekają na fundusze”
Politycy prawicowi wyrazili oburzenie w związku z tymi przydziałami.
„Gdzie są jachty-widma? Dotacje kulturalne KPO obejmują: Manifest Sceny Intymności – 163 tys. zł, Osiek Gender Studies – 192 tys. zł, Mobilną Scenę Zasilaną Energią Słoneczną – 108 tys. zł…” – napisał poseł PiS Marcin Warchoł na X.
Wolne jachty się chowają! KPO dla kultury już opublikowane: sceniczny manifest intymności – 163 000 zł, gender studies w Osieku – 192 000 zł, mobilna scena koncertowa zasilana energią odnawialną – 108 000 zł… Zobaczcie sami, bo nie uwierzycie. https://t.co/mWdg6u36At
— Marcin Warchoł (@marcinwarchol) 25 sierpnia 2025
„Ta osoba otrzymała 30 tys. zł od KPO za samo myślenie”.
„Rozważania o ekologii w praktyce artystycznej” – poseł PiS Sebastian Kaleta wyśmiał kolejny tytuł sfinansowanego projektu.
A tu gość dostał 30 tys. zł z KPO za kulturę, za samo myślenie 😂
„REFLEKSJA NAD EKOLOGICZNYM WYMIAREM STWORZENIA I ROZWOJEM OSOBISTYM”. pic.twitter.com/x7MZlJkx5e
— Sebastian Kaleta (@sjkaleta) 25 sierpnia 2025
☕️ZAMIAST KAWY… KULTURA KPO☕️
EKOTRANSGRESJA I ZANURZENIE SIĘ W ŚWIATACH NIELUDZKICH – 36 000 zł
INTYMNOŚĆ W RUCHU – ROZWÓJ INDYWIDUALNY W KIERUNKU LIDERA I MENEDŻERA KULTURY – 36 000 zł
Dama z rybką – 36 000 zł
TWORZENIE PROFESJONALNEJ STRONY INTERNETOWEJ I ROZWIJANIE UMIEJĘTNOŚCI… pic.twitter.com/njE4WGNHrT
— Maciej Wilk ✈️🌎🇵🇱 (@MacVVilk) 26 sierpnia 2025
W procesie selekcji wzięli udział eksperci nominowani przez instytucje kultury i przedstawicieli sektora kreatywnego. Oprócz 924 grantów przyznano 701 stypendiów indywidualnych.
Powtórka skandalu?
Czy to może wywołać kolejną kontrowersję wokół KPO? Wcześniejsze zamieszanie dotyczyło dotacji dla sektora HoReCa, przeznaczonych na innowacje biznesowe, które zamiast tego finansowały jachty, meble i niezwiązane z tym kursy. Konsekwencje doprowadziły do dymisji szefowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) Katarzyny Duber-Stachurskiej. Premier Donald Tusk i minister funduszy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz zapowiedzieli kompleksowe audyty , których wyniki spodziewane są w połowie września.
Prokuratorzy wszczęli dochodzenia w sprawie wątpliwych dotacji dla sektora HoReCa, przekazując sprawę Prokuraturze Europejskiej do bezstronnego nadzoru. Minister sprawiedliwości Waldemar Żurek podkreślił, że zapewnia to „niezależną kontrolę prawną”.
Niewłaściwe zarządzanie transgraniczne
Opóźnienia we wdrażaniu unijnych funduszy pomocowych w Polsce kontrastują z sytuacją w krajach, które wcześniej je wdrażały, a audyty ujawniły powszechne nadużycia. Oszuści podobno traktowali te programy jako nieograniczone rezerwy gotówkowe, a nie mechanizmy odbudowy po pandemii. Przykłady międzynarodowych nadużyć obejmują:
Ten artykuł będzie aktualizowany
