Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk, w swoim wystąpieniu dotyczącym proponowanych zmian w przepisach dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowego, zauważył, że obligatoryjny charakter orzeczeń o zatrzymaniu pojazdu i zakazie prowadzenia pojazdów jest sprzeczny z konstytucyjnym prawem do niezależności sądów.
Proponowane przepisy mające na celu zmianę różnych ustaw w odniesieniu do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego zostały opracowane wspólnie przez urzędników Ministerstwa Sprawiedliwości (MS), Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA), Ministerstwa Infrastruktury (MI), a także Komendy Głównej Policji i Inspekcji Transportu Drogowego. Propozycja jest obecnie rozpatrywana.
Zgodnie z proponowanymi przepisami, sąd będzie miał prawo nakazać konfiskatę pojazdu, jeśli kierowca ma stężenie alkoholu we krwi od 0,5 do 1,5 promila lub jeśli prowadzi pojazd mechaniczny pomimo zakazu. Jeśli stężenie alkoholu we krwi przekroczy 1,5 promila, sąd będzie zobowiązany nakazać konfiskatę pojazdu używanego przez przestępcę.
W korespondencji skierowanej do wiceministra sprawiedliwości Arkadiusza Myrchy, zastępca rzecznika praw człowieka Stanisław Trociuk wyraził, że obowiązkowy charakter decyzji dotyczących konfiskaty pojazdów jest sprzeczny z konstytucyjnym prawem do uznania sądowego. Uważa, że w takich przypadkach sąd nie miałby możliwości wydania alternatywnego orzeczenia, nawet jeśli taki środek byłby nieuzasadniony w konkretnym przypadku.
Trociuk podkreślił, że wprowadzenie środka reagowania karnego — mianowicie konfiskaty pojazdu mechanicznego — zasadniczo dodałoby dodatkową karę pieniężną do wachlarza środków reagowania karnego, które, wbrew obecnym przepisom, powinny być dostosowane do dochodów i sytuacji finansowej przestępcy. „W rzeczywistości jest to środek reagowania karnego, który nie służy celowi konfiskaty, ale raczej działa jako środek kompensacyjny i powinien być traktowany jako taki” — podkreślił.
Zastępca Komisarza Praw Człowieka zauważył ponadto, że ocena surowości środka reagowania w ramach prawa karnego — w szczególności konfiskaty pojazdu — powinna uwzględniać wartość pojazdu, w tym jego użyteczność dla rodziny przestępcy. „Obowiązkowy charakter tego środka reagowania w ramach prawa karnego (…) może skutkować scenariuszami, w których przestępca zostanie ukarany karą prowadzącą do utraty pojazdu o wartości kilkuset tysięcy złotych, po prostu dlatego, że popełnił
