Osoby pasjonujące się ogrodnictwem, które nie mają możliwości oddania się swojemu hobby w domu, często wyobrażają sobie działkę ROD. Przyjrzyjmy się, co oznacza wieczysta dzierżawa takiej działki, dlaczego ważne jest zarejestrowanie swoich praw w księdze wieczystej oraz okoliczności, w których można stracić działkę.
/ Zdjęcie: Dawid Chalimoniuk / Agencja Wyborcza.pl / AW
Rodzinne Ogrody Działkowe (FGD) zapewniają wielu Polakom możliwość aktywnego wypoczynku przy uprawie warzyw i kontakcie z naturą. Chociaż działki te nie są własnością indywidualnych użytkowników, prawo przyznaje im różne prawa wynikające z umowy dzierżawy zawartej ze Związkiem Polskich Działkowców (PZD).
Co oznacza termin prawny „dzierżawa działki” – zwłaszcza gdy grunt jest oddany w użytkowanie wieczyste – i jakie prawa przysługują działkowcy zgodnie z obowiązującymi przepisami?
Co stanowi umowę dzierżawy działki?
Umowa dzierżawy działki to szczególny rodzaj kontraktu zawieranego pomiędzy stowarzyszeniem ogrodniczym (zwykle PZD) a osobą prywatną, zwaną działkowcem.
Na mocy tej umowy posiadacz działki otrzymuje dostęp do kawałka ziemi na czas nieokreślony, z prawem do jej użytkowania i zbierania z niej korzyści, lub mówiąc prościej: zbiorów. Ta umowa musi zostać udokumentowana na piśmie, aby była ważna, a wysokość opłaty dzierżawnej (czynszu) jest określona w statucie stowarzyszenia i uchwałach organu zarządzającego ogrodem.
Reklama
Podstawa prawna użytkowania wieczystego gruntów ROD
Grunt przeznaczony pod rodzinne ogrody działkowe jest zazwyczaj własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.
Zgodnie z artykułem 2, punktem 5 ROD Act, stowarzyszenie ogrodnicze może zabezpieczyć prawo użytkowania wieczystego tych gruntów. W związku z tym to PZD, a nie indywidualni działkowcy, utrzymuje użytkowanie wieczyste, zapewniając ogrodom stabilny rozwój przez lata.
Prawa dzierżawcy działki ROD
Dzierżawca działki położonej na terenie ROD posiada następujące prawa:
● w zakresie zagospodarowania terenu – mogą sadzić drzewa, budować altanę lub instalować małe elementy architektoniczne, pod warunkiem przestrzegania przepisów ROD;
● zbiory – wszystkie rośliny i owoce uprawiane na ziemi są ich własnością;
● korzystanie ze wspólnych obiektów – ścieżek, przyłączy wodnych, altan ogrodowych lub budynków rolniczych, pod warunkiem, że zostały one udostępnione zgodnie z uchwałą stowarzyszenia.
W zamian za te prawa, działkowiec jest zobowiązany do przestrzegania przepisów ROD – w tym standardów estetycznych i bezpieczeństwa. Ponadto musi on regularnie płacić opłaty związane z ogrodem i PZD.
Każdy działkowiec jest zobowiązany do utrzymywania działki w dobrym stanie , co oznacza dbanie o nią i roślinność, wykonywanie niezbędnych napraw itp. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować rozwiązaniem umowy przez stowarzyszenie.
Rejestracja praw w księdze wieczystej
Mimo że umowa dzierżawy działki nie jest automatycznie rejestrowana w księdze wieczystej, właściciel działki może (a często powinien) złożyć wniosek o ujawnienie tego prawa.
Stanowi o tym art. 28 ust. 4 ustawy o ROD – taki wpis zabezpiecza prawa dzierżawcy i ułatwia np. dochodzenie odszkodowania w przypadku przeznaczenia gruntu pod inwestycję publiczną.
Rozróżnienia między dzierżawą a posiadaniem ziemi
W przeciwieństwie do właściciela, dzierżawca nie może swobodnie zarządzać działką. Przeniesienie praw do niej wymaga zgody stowarzyszenia i przestrzegania kryteriów określonych w ustawie ROD.
Ponadto działki w ramach ROD będące w użytkowaniu wieczystym nie mogą być przekształcone w prawa własności na rzecz działkowców, nawet po przejęciu gruntów przez PZD od gminy lub Skarbu Państwa.
Co dzieje się po zakończeniu umowy najmu?
Umowa dzierżawy działki jest zawierana na czas nieokreślony, ale może zostać rozwiązana zarówno przez stowarzyszenie (np. z powodu powtarzających się naruszeń regulaminu), jak i przez właściciela działki.
W przypadku likwidacji ogrodu działkowego pod cele inwestycyjne publiczne, odszkodowanie przysługuje za utracone prawa do działki oraz za wybudowane altany i inne konstrukcje.
Porady dla początkujących ogrodników
Umowa dzierżawy działki z wieczystym użytkowaniem pozwala cieszyć się ogrodem przez wiele lat , dając rzeczywiste prawa do zagospodarowania przestrzeni i uprawy ziemi. Jednak korzystanie z działki wiąże się z obowiązkiem przestrzegania przepisów i terminowego płacenia czynszu.
