Od przyszłego roku do ceny napojów w plastikowych butelkach będzie doliczana dodatkowa opłata. Zostanie ona zwrócona klientowi w chwili, gdy zwróci butelkę w specjalnym urządzeniu. Wkrótce takie maszyny mają stanąć w sąsiedztwie sklepów, a z czasem może także w innych miejscach. Doświadczenie krajów, które już wprowadziły system kaucyjny, dowodzi, że o sukcesie systemu decyduje wysokość kaucji i wygoda zwrotu.
Na początku przyszłego roku w Polsce ruszy system kaucyjny. Będzie on polegał na zapłaceniu niewielkiej kwoty kaucji w momencie zakupu napoju w butelce plastikowej, butelce szklanej wielokrotnego użytku oraz puszce i odzyskaniu jej podczas zwrotu do punktu zbiórki. Aby system działał efektywnie, wymaga on przygotowania dobrze zaprojektowanej infrastruktury, czyli punktów zbiórki. Dlatego K+Research by Insight Lab na zlecenie TOMRA Collection zapytało Polaków, z jaką częstotliwością chcą oddawać opakowania.
Recykling przy okazji cotygodniowych zakupów
Respondenci mają nadzieję, że oddawanie zużytych opakowań będzie łatwe i będzie mogło być realizowane przy okazji zakupów.
42 proc. uczestników badania zadeklarowało, że planuje regularnie, co najmniej raz w tygodniu, zwracać opakowania do sklepów. Nieco mniejsza grupa badanych, bo 31 proc., preferowałaby oddawać je częściej, kilka razy w tygodniu. Te wyniki wiążą się z preferencją miejsca do zwracania opakowań. 34 proc. uczestników badania zadeklarowało, że wybraliby sklep, w którym robią większość zakupów spożywczych. Innymi preferowanymi warunkami są bliskość sklepu od ich domu (29%) lub obecność recyklomatu (26 proc.).
Urządzenia do zwrotu butelek Polacy chcieliby mieć pod ręką tam, gdzie najczęściej robią zakupy, czyli w dyskontach (tak wskazało 76 proc. badanych). Na dalszych pozycjach znalazły się hipermarket, supermarket lub mały, lokalny sklep (odpowiednio 33 proc., 32 proc. i 31 proc.).
Docenimy sprawność urządzeń do recyklingu
Na wybór sklepu, do którego Polacy chętniej udadzą się na zakupy, wpłynie dodatkowy argument, czyli możliwość wygodnego i bezproblemowego zwrócenia pustych opakowań nadających się do recyklingu. W przypadku sklepów, które wybiorą zbiórkę automatyczną, czyli recyklomaty, uczestnicy badania będą oczekiwali przede wszystkim sprawności tych urządzeń (60 proc.) i opcji zwrotu różnych rodzajów opakowań jednocześnie (50 proc.), czyli jednorazowych butelek PET, puszek oraz butelek szklanych zwrotnych.
Obowiązkowy system zwrotów zacznie działać za kilka miesięcy, ale już dziś chętni mogą go przetestować. Maszyny („recyklomaty”) stanęły przed niektórymi sklepami Biedronka i Lidl.
W rozmowie z Zieloną Interią Aleksandra Robaszkiewicz z Lidl Polska wyjaśniła, że celem stopniowego wprowadzenia tych maszyn do kolejnych sklepów na terenie Polski jest przetestowanie systemu kaucyjnego. Klienci mogą zwrócić do tych maszyn plastikowe butelki i w zamian otrzymują kupon rabatowy, który można wykorzystać przy kolejnych zakupach.
Ile można zarobić za zwrot butelek?
– Celem testu jest poznanie systemu kaucyjnego od strony operacyjnej. Przede wszystkim zależy nam na sprawdzeniu obsługi maszyn, zapotrzebowania na miejsce w sklepie, logistyki odbioru odpadów, rozwiązań IT, a także czasu i zakresu przebudowy sklepów czy serwisu recyklomatów – powiedziała Aleksandra Robaszkiewicz.
W zamian za każdą oddaną butelkę w takim „butelkomacie” klient możne liczyć na 5 groszy rabatu, które zostaną odliczone od jego rachunku za zakupy. Jak łatwo policzyć, by otrzymać upust w wysokości 5 zł, trzeba by umieścić w takim automacie dokładnie 100 butelek. W przyszłości ta stawka ma zostać podwyższona, a póki co program wprowadzania „butelkomatów” do sklepów popularnych sieci ma charakter pilotażowy.
System kaucyjny – na czym będzie polegał?
Od przyszłego roku obowiązek przyjmowania zużytych butelek i puszek będą miały wszystkie sklepy o powierzchni powyżej 200 m kw. System kaucyjny obejmie plastikowe butelki o pojemności do 3 l, szklane do 1,5 l i metalowe puszki do 1 l. Aby zachęcić klientów do oddawania pustych butelek, ustawodawca nakazał sklepom podnoszenie cen napojów w takich opakowaniach o 50 groszy. Klient odzyska pieniądze w momencie, gdy odda butelkę lub puszkę w punkcie zbiórki.
O powodzeniu systemu zadecydują dwie rzeczy: wysokość kaucji i wygoda zwrotu. Tak wynika z doświadczeń innych krajów. Aby więc Polacy nie mieli poczucia, że państwo „ograbia ich”, ale chcieli oddawać butelki z przekonaniem, że to dobre dla środowiska, recyklomaty musza być łatwo dostępne. Oddanie butelek nie może wymagać specjalnego wyjazdu, bo wtedy wiele osób machnie ręką i uzna, że szkoda ich czasu i benzyny, więc butelki i tak trafią do kontenera na śmieci. Z czasem recyklomaty powinny znaleźć się nie tylko w sąsiedztwie sklepów, ale też w okolicach szkół, w parkach, przy ruchliwych ulicach – a więc wszędzie tam, gdzie ludzie przebywają i piją napoje.
