Rząd zapowiedział długo oczekiwaną reformę dotyczącą rent, mającą na celu poprawę sytuacji finansowej wdów i wdowców w Polsce. Nowe przepisy, które mają wejść w życie od stycznia 2025 roku, przewidują szereg istotnych zmian w systemie wsparcia dla osób, które straciły swoich małżonków.
Wdowia renta jest nowym świadczeniem, które ma stanowić uzupełnienie dla istniejącej renty rodzinnej w ramach systemu emerytur i rent. Planowane zmiany w przepisach, wynikające z obywatelskiego projektu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają na celu poprawę sytuacji finansowej osób, które straciły współmałżonka. Nowe świadczenie będzie skierowane do tych, którzy po śmierci partnera znaleźli się w trudnych warunkach finansowych lub opiekują się dziećmi do osiągnięcia przez nie pełnoletności bądź niepełnosprawnymi, niezdolnymi do pracy.
Rząd zapowiedział reformę dotyczącą wdowich rent
Obecnie, aby wdowa lub wdowiec mogli otrzymać rentę rodzinną, zmarły musiał być uprawniony do jednej z następujących form wsparcia:
- emerytury lub prawa do jej uzyskania
- emerytury pomostowej
- zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego
- renty lub prawa do jej uzyskania
Dodatkowo osoba owdowiała musi spełniać jeden z poniższych warunków:
- mieć ukończone 50 lat albo stać się niezdolną do pracy w ciągu 5 lat od śmierci współmałżonka
- wychowywać co najmniej jedno dziecko uprawnione do renty rodzinnej
- opiekować się dzieckiem uprawnionym do renty rodzinnej, które jest niezdolne do samodzielnego życia lub pracy
Byli współmałżonkowie, którzy mieli prawo do alimentów od zmarłego, również mogą otrzymać rentę, jeśli spełniają wymienione warunki. Obecnie renta rodzinna dla wdów wynosi 85 proc. świadczenia przysługującego zmarłemu mężowi, jednak jej przyznanie oznacza rezygnację z własnych świadczeń. Choć renta jest przyznawana dożywotnio, wdowy i wdowcy po osiągnięciu wieku emerytalnego mogą wystąpić do ZUS o przeliczenie własnej emerytury, jeśli mają do niej prawo.
Jakie będą różnice między rentą wdowią a rentą rodzinną?
Według planowanych zmian, po śmierci współmałżonka, wdowy i wdowcy będą mogli zachować swoje dotychczasowe świadczenia (emeryturę lub rentę) i dodatkowo otrzymać 50 proc. renty rodzinnej przysługującej po zmarłym partnerze. Alternatywnie, mogą wybrać opcję pobierania renty rodzinnej i zachowania 50 proc. własnych świadczeń, w zależności od tego, która opcja będzie dla nich korzystniejsza. Renta wdowia będzie więc obejmować zarówno przysługujące świadczenia, jak i część renty rodzinnej. Ważnym aspektem jest, że łączna kwota tych świadczeń nie będzie mogła przekroczyć trzykrotnej wartości przeciętnej emerytury.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej popiera wprowadzenie tych regulacji stopniowo. W okresie przejściowym, obejmującym lata 2024 i 2025, uprawnione osoby będą przez pierwsze 6 miesięcy otrzymywać 15 proc. świadczenia, następnie przez kolejne 6 miesięcy 20 proc., a po roku pełne 50 proc.
