Migdały to nasiona migdałowca zwyczajnego (Prunus dulcis L.). Są dwa rodzaje migdałów – migdały słodkie i migdały gorzkie. Migdały słodkie zawierają wiele składników odżywczych i mają prozdrowotne właściwości, które sprawiają, że stanowią cenny składnik zdrowej diety i są wykorzystywane m.in. w przemyśle kosmetycznym. Gorzkie migdały nie nadają się do spożycia, bo zawierają amigdalinę – związek ten w organizmie człowieka przekształca się w bardzo szkodliwy kwas pruski (cyjanowodór). Po odpowiedniej obróbce termicznej z gorzkich migdałów pozyskiwany jest ekstrakt migdałowy i olejek migdałowy.
- Czym są migdały?
- Wartości odżywcze i zdrowotne właściwości migdałów
- Dlaczego warto jeść słodkie migdały?
- Zastosowanie migdałów w naturalnej pielęgnacji skóry, włosów i paznokci
Migdały bywają zaliczane do orzechów, ale to błąd, ponieważ naprawdę migdały są pestkami. Cieszą się ogromną popularnością na całym świecie. Wysokie wartości odżywcze i liczne prozdrowotne właściwości słodkich migdałów sprawiają, że warto po nie sięgać jak najczęściej. Migdały mają korzystny wpływ m.in. na pracę jelit, układ sercowo-naczyniowy oraz wygląd sylwetki. Sprawdź, dlaczego warto jeść migdały i dowiedz się więcej na temat zastosowania niejadalnych migdałów gorzkich.
Czym są migdały?
Migdałowiec zwyczajny jest rośliną wieloletnią, pochodzącą z Azji. To drzewo liściaste z rodziny różowatych, które dorasta do 10 metrów wysokości i ma bogatą symbolikę. Wzmianki na temat migdałowca można znaleźć m.in. w Biblii.
Wewnątrz zielonkawych owoców migdałowca znajduje się otoczony twardą łupiną migdał, który jest pestką. Słodkie migdały mogą być spożywane na surowo. Są zdrową i smaczną przekąską oraz znajdują zastosowanie m.in. w cukiernictwie – z migdałów powstaje np. marcepan. Gorzkie migdały w stanie surowym są trujące, jednak w niewielkich ilościach bywają używane jako przyprawa lub suplement diety. Dzięki odpowiedniej obróbce możliwe jest pozyskiwanie z gorzkich migdałów olejku migdałowego, który znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym. Po usunięciu toksycznej amigdaliny z gorzkich migdałów produkowany jest m.in. aromat migdałowy o intensywnym zapachu. Olej migdałowy z gorzkich migdałów stosowany jest także podczas produkcji likierów i mydła.
Gorzkie i słodkie migdały nieco różnią się pod względem aktywnych związków, które wpływają m.in. na ich zapach i możliwości zastosowania. W słodkich migdałach znajduje się mniej olejków eterycznych, co sprawia, że wydzielają intensywny zapach jedynie przez krótki czas po zerwaniu. Mają za to delikatny, słodki smak i nie szkodzą zdrowiu. Gorzkie migdały pachną bardzo intensywnie i mają więcej związków m.in. o działaniu przeciwzapalnym, co sprawia, że otrzymywany z nich olejek ma szerokie zastosowanie w kosmetyce. Sporo kontrowersji budzi stosowanie m.in. w leczeniu nowotworów pozyskiwanej z gorzkich migdałów i innych pestek amigdaliny, która nazywana jest witaminą B17.
Stosowanie gorzkich migdałów w celach terapeutycznych jest bardzo ryzykowne. Słodkie migdały, w rozsądnych ilościach, możemy jeść bez obaw. Trzeba pamiętać, że nawet zdrowe produkty spożywcze szkodzą, jeżeli spożywamy je w nadmiarze. Nadmiar migdałów w diecie może spowodować np. zaparcia.
Warto wiedzieć, że migdały dość często wywołują reakcje alergiczne. Objawy uczulenia na migdały dotyczą zarówno błon śluzowych jamy ustnej oraz skóry (np. obrzęk, świąd, zaczerwienie, wysypka, dokuczliwe uczucie pieczenia), jak i układu pokarmowego (np. wymioty). Niekiedy alergia na migdały wywołuje objawy w obrębie układu oddechowego (np. wodnisty katar, kichanie, suchy kaszel). Zdarza się, że spożycie migdałów wywołuje zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny.
Wartości odżywcze i zdrowotne właściwości migdałów
Migdały mają wysokie wartości odżywcze i słyną z licznych właściwości zdrowotnych. Są bogate w białko i aminokwasy egzogenne, zdrowe tłuszcze nienasycone (np. nienasycone kwasy tłuszczowe Omega-3), błonnik pokarmowy, witaminy (np. witaminę E, która nazywana jest witaminą młodości, witaminy z grupy B, kwas foliowy) oraz minerały (potas, magnez, żelazo, cynk, wapń) i flawonoidy. Migdały uznawane są za jedne z najzdrowszych pestek. Ich regularne spożywanie w pozytywny sposób wpływa m.in. na:
- układ sercowo-naczyniowy – migdały obniżają ciśnienie tętnicze i poziom cholesterolu, a także zapobiegają odkładaniu się blaszki miażdżycowej i zmniejszają ryzyko rozwoju chorób serca, które związane są z miażdżycą;
- układ nerwowy – migdały dostarczają minerałów i witamin, które są niezbędne do prawidłowej pracy układu nerwowego. Wykazują działanie przeciwdepresyjne, oprawiają pamięć i koncentrację, redukują stres, zapobiegają skurczom mięśni oraz w korzystny sposób wpływają na pracę mózgu, zapobiegając wystąpieniu tzw. mgły mózgowej;
- poziom cukru we krwi – migdały mają niski indeks glikemiczny i mogą być spożywane przez diabetyków. Badania dowiodły, że spożywanie migdałów pomaga utrzymać odpowiedni poziom glukozy we krwi i chroni przed nagłą zmianą poziomu insuliny.
Migdały uważane są za naturalny afrodyzjak i znajdują zastosowanie w naturalnym wsparciu leczenia zaburzeń erekcji – przyczyniają się do rozkurczania naczyń krwionośnych, usprawniając krążenie krwi. Pozytywny wpływ migdałów na męską sprawność seksualną sprawia, że są często stosowane jako składnik suplementów podnoszących poziom libido.
Ze względu na silne działanie antyoksydacyjne migdały skutecznie redukują stres oksydacyjny, chroniąc przed szkodliwym działaniem wolnych rodników tlenowych. Co więcej, właściwości migdałów przyczyniają się do tego, że usprawniają pracę przewodu pokarmowego – błonnik pokarmowy redukuje zaparcia i zmniejsza ryzyko zachorowania m.in. na raka jelita grubego.
Dlaczego warto jeść słodkie migdały?
Słodkie migdały stanowią źródło wielu cennych witamin i składników mineralnych oraz redukują różne dolegliwości zdrowotne. Można dzięki nim łagodzić m.in. objawy zgagi, którą wywołują cofające się do przełyku kwasy żołądkowe. Migdały wyróżniają się na tle innych pestek oraz orzechów wyjątkowymi wartościami odżywczymi, które sprawiają, że stanowią doskonałe uzupełnienie codziennej diety, pomagając zmniejszyć ryzyko związane z niedoborami żywieniowymi. Ze względu na wysoką zawartość kwasu foliowego mogą być spożywane przez kobiety planujące ciążę oraz kobiety w pierwszym trymestrze ciąży jako uzupełnienie diety zapobiegającej rozwojowi wad cewy nerwowej.
Pomimo wysokiej kaloryczności migdały polecane są dla osób na diecie redukcyjnej, które chcą pozbyć się nadprogramowych kilogramów. Pozytywny wpływ migdałów na zdrowie osób odchudzających się ma związek nie tylko z wysoką zawartością witamin i substancji mineralnych, ale także błonnika pokarmowego, który zapewnia długie uczucie sytości i zapobiega podjadaniu pomiędzy posiłkami.
Po migdały warto sięgać w okresie jesienno-zimowym, bo w korzystny sposób wpływają na układ odpornościowy, dostarczając do naszego organizmu łatwo przyswajalny cynk i witaminy z grupy B.
Najlepiej jeść migdały na surowo. Słodkie migdały w czekoladzie i lukrze nie powinny być spożywane w dużych ilościach, bo stanowią źródło zbędnych kalorii. Szkodliwe jest również spożywanie migdałów solonych, bo zwiększają one poziom sodu w organizmie. Dzienna porcja migdałów bez dodatków to około 1/3 szklanki.
Zastosowanie migdałów w naturalnej pielęgnacji skóry, włosów i paznokci
Migdały to nie tylko smaczny i zdrowy przysmak, ale także cenny surowiec do produkcji oleju migdałowego, który nawilża i odżywia skórę oraz łagodzi podrażnienia. Olej migdałowy, stosowany do pielęgnacji twarzy, ciała, włosów i paznokci, redukuje wolne rodniki tlenowe, pomaga leczyć różne dermatozy oraz spowalnia procesy starzenia, które związane są m.in. z niekorzystnym wpływem promieniowania UV.
Olej migdałowy może być stosowany do pielęgnacji m.in. skóry wrażliwej, suchej i atopowej. Ze względu na działanie przeciwzapalne i antyseptyczne wspomaga gojenie ran, zmniejsza zaczerwienienie oraz redukuje uciążliwy świąd i nieprzyjemne uczucie ściągnięcia skóry. Olej migdałowy okazuje się bardzo pomocny walce z rozstępami, cellulitem, zmarszczkami i przebarwieniami, które pojawiają się na skórze wraz z upływem lat. Regularnie stosowany, wygładza i ujędrnia skórę, poprawiając jej elastyczność, a także ujednolica koloryt.
Stosowanie oleju migdałowego poprawia strukturę włosów, a także nadaje im miękkość, sprężystość i zdrowy blask. Olej migdałowy może być również stosowany na skórę głowy w celu m.in. redukcji łupieżu. Co więcej, migdały wykazują korzystny wpływ na paznokcie – nakładanie oleju migdałowego na paznokcie polecane jest przy nadmiernej łamliwości płytki paznokciowej oraz uszkodzeniach związanych np. z manicure hybrydowym.
Źródła:
- Zbigniew Podbielkowski, Słownik roślin użytkowych, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1980
- Mirosława Jarosz, Ewa Rychlik, Katarzyna Stoś, Jadwiga Charzewska, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020
- Praca zbiorowa, Tabele składu i wartości odżywczej żywności, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017
- Health benefits of almonds beyond cholesterol reduction, DOI: 10.1021/jf2044795
- Almonds (Prunus Dulcis Mill. D. A. Webb): A Source of Nutrients and Health-Promoting Compounds, DOI: 10.3390/nu12030672
