Alarmujący raport sporządzony przez Institute of Responsible Finance, Friendly Country Foundation i Institute of Public Finance podkreśla niebezpieczeństwa nadmiernego długu publicznego i sprzeczność „szwedzkich wydatków” z „irlandzkimi podatkami”.
Polska zmaga się ze znacznymi wyzwaniami dotyczącymi finansów publicznych. Niedawny raport zatytułowany „Zagrożenia nadmiernego długu publicznego. Edycja 2025”, opracowany przez Instytut Odpowiedzialnych Finansów, Fundację Przyjazny Kraj i Instytut Finansów Publicznych, rzuca światło na narastające problemy, które mogą wywołać kryzys zadłużenia. Autorzy – Sławomir Dudek, Piotr Kalisz i Ludwik Kotecki – przedstawiają dogłębną ocenę sytuacji, badają czynniki stojące za wzrostem długu i związanymi z nim kosztami oraz podkreślają krytyczną potrzebę reform.
Niebezpieczna ścieżka: „Szwedzkie wydatki” i „irlandzkie podatki”
Podstawowym, trwałym wyzwaniem strukturalnym w polskich finansach publicznych jest dążenie do połączenia „wydatków szwedzkich” z rosnącym trendem, obok „podatków irlandzkich” , które, jak twierdzą frakcje polityczne, obniżą. Autorzy raportu wyraźnie ostrzegają, że takie podejście jest niezrównoważone .
- W 2024 r. Polska po raz pierwszy przekroczyła średnią UE pod względem wydatków publicznych w stosunku do PKB , zapewniając sobie 8. pozycję w całej UE. Wyprzedziliśmy takie kraje jak Dania, Holandia, Hiszpania i Luksemburg, osiągając poziom wydatków porównywalny ze Szwecją, Niemcami i Włochami (około 50% PKB).
- Prognozy na rok 2025 wskazują na dalszy wzrost całkowitych wydatków sektora finansów publicznych do 50,3% PKB , przekraczając ubiegłoroczne poziomy wydatków w Szwecji i Niemczech. Komisja Europejska przewiduje, że za dwa lata Polska może znaleźć się w pierwszej piątce krajów UE o najwyższych wydatkach budżetowych w stosunku do PKB.
Niska jakość usług i wzrost przelewów pieniężnych
Mimo znacznych wydatków, standard usług publicznych w Polsce pozostawia wiele do życzenia . Autorzy raportu podkreślają, że nawet przy prawie połowie PKB przeznaczanej na finanse publiczne, wydatki na opiekę zdrowotną pozostają jednymi z najniższych w UE .
Ponadto istotnym czynnikiem wpływającym na wzrost wydatków są pieniężne transfery socjalne
