Statystyki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji pokazują, że w 2024 roku 16 342 osoby różnych narodowości otrzymały obywatelstwo polskie . Najliczniejszą grupę stanowili Ukraińcy, których obywatelstwo otrzymało 8219 osób . To historyczny rekord, przewyższający ubiegłoroczne wyniki z prawie 10 000 przyznanych akredytacji i zaledwie 6000 w 2019 roku.
„Polskie obywatelstwo jest coraz częściej postrzegane jako cenny atut, oferujący możliwości globalnej mobilności. To wyjaśnia rosnący napływ wniosków i zgód” – wyjaśnia dla Bankier.pl Lucyna Gajda, Dyrektor Generalna Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. „Liczba wniosków o potwierdzenie obywatelstwa gwałtownie wzrosła: w zeszłym roku było ich 2286, a w ciągu sześciu miesięcy tego roku 1338”. „ Głównymi wnioskodawcami są Ukraińcy, Białorusini, etniczni Polacy z Rosji, Ormianie, Turcy i obywatele brytyjscy , a także obywatele UE, tacy jak obywatele Francji, Włoch i Węgier”.
Drogi do polskiej narodowości
Polskie prawo przewiduje wiele dróg do uzyskania obywatelstwa, w tym:
- Dekret prezydencki
- Potwierdzenie wydawane przez wojewodę
- Repatriacja
- Przywrócenie statusu osobom, które utraciły go przed 1999 r.
Demonstrowanie więzi z Polską
Wnioski do Prezydenta należy składać za pośrednictwem lokalnych wojewodów lub konsulatów za granicą . Poza formalnościami, Lucyna Gajda podkreśla wagę przedstawienia osobistej historii i motywacji ubiegania się o obywatelstwo .
„ Wnioskodawcy często podkreślają zatrudnienie, miejsce zamieszkania, zaangażowanie kulturalne, działalność gospodarczą lub więzi rodzinne. Dodatkowe rekomendacje od osób z otoczenia społecznego mogą wzmocnić wniosek” – zauważa. „Wojewodowie przeprowadzają weryfikację przeszłości przed przekazaniem akt do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Oceny bezpieczeństwa przeprowadzane przez agencje takie jak Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Straż Graniczna poprzedzają ostateczny werdykt prezydenta”.
Decyzje prezydenckie są nieodwracalne, choć dopuszcza się możliwość ponownego ich rozpatrzenia. Terminy administracyjne nie są wiążące dla procesu, co oznacza, że rozstrzygnięcie może potrwać od dwóch do trzech lat.
Od 1 lipca 2025 r. obowiązuje opłata w wysokości 1669 zł za wnioski o nadanie obywatelstwa. Wcześniej opłata ta była bezpłatna i nie podlega zwrotowi. Należy ją uiścić w momencie złożenia wniosku.
Stabilność finansowa i znajomość języków
Najczęściej stosowaną metodą jest potwierdzenie obywatelstwa za pośrednictwem wojewodów , uzależnione od spełnienia następujących kryteriów :
- Pobyt stały (1–3 lata) na podstawie zezwoleń,
- Dochód możliwy do zweryfikowania,
- Prawa własności/najmu nieruchomości,
- Znajomość języka polskiego na poziomie B1 lub wykształcenie w języku polskim na poziomie średnio zaawansowanym.
„Wojewodowie współpracują z instytucjami bezpieczeństwa w celu weryfikacji przeszłości. Przypadki oszustw lub karalności wymagają głębszej analizy” – wyjaśnia Gajda. „ Rozpatrywanie wniosków trwa średnio sześć miesięcy i różni się w zależności od złożoności sprawy. Odwołania od decyzji odmownych można składać do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”.
Opłata skarbowa za potwierdzenia wydawane przez wojewodę wzrosła z 219 zł do 1000 zł od 1 lipca 2025 r.
Powiązania przodków
Repatriacja ma na celu umożliwienie powrotu osobom polskiego pochodzenia z byłych republik radzieckich.
„Konsulaty potwierdzają pochodzenie i wydają wizy, które uprawniają do obywatelstwa po wjeździe” – stwierdza Gajda.
Przywrócenie obywatelstwa dotyczy byłych obywateli, którzy zrzekli się statusu przed 1999 rokiem. Wnioski do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych lub konsulatów zagranicznych rozpatrywane są zazwyczaj w ciągu 2–6 miesięcy .
Dozwolone podwójne obywatelstwo
Poza dokumentacją, polskie obywatelstwo otwiera dostęp do rynków pracy UE, uprawnień socjalnych i ochrony konsularnej. Dla wielu symbolizuje integrację społeczną i uznanie wkładu w rozwój kraju, uzasadniając rygorystyczny proces.
„Co najważniejsze, wnioskodawcy zachowują swoje dotychczasowe obywatelstwo, ponieważ podwójne obywatelstwo stało się dopuszczalne od 2009 r. ” – podsumowuje Gajda.
