W czwartek Sejm przyjął nowelizację ustawy dotyczącej między innymi antykoncepcji awaryjnej. Czym jest tabletka „dzień po” i jak działa?
Tabletka „dzień po”
W czwartek Sejm uchwalił nowelizację prawa farmaceutycznego, która przewiduje między innymi przywrócenie możliwości kupna bez recepty tzw. tabletki „dzień po” – leku mającego na celu zapobieganie zapłodnieniu przez blokowanie lub opóźnianie owulacji. Pigułki „dzień po” to hormonalne leki antykoncepcyjne zawierające octan uliprystalu (stosowane doustnie do 120 godzin po stosunku jak lek ellaOne), które od 23 lipca 2017 r. są możliwe do kupienia wyłącznie na receptę. Jak działają?
Jak działa tabletka „dzień po”? Ma być dostępna bez recepty
Tabletka „dzień po” jest rodzajem antykoncepcji awaryjnej – takiej, którą stosuje się w wyjątkowych sytuacjach. Jej przeznaczeniem jest niedopuszczenie do zajścia w ciążę – ma ona na celu zapobieganie zapłodnieniu przez blokowanie lub opóźnianie owulacji. Jak wyjaśniał w rozmowie z TVN24 dr n. med. Grzegorz Mrugacz, ”wywołanie zmian w błonie śluzowej macicy, uniemożliwiających zagnieżdżenie się zarodka w macicy”.
Minister zdrowia Izabela Leszczyna podczas niedawnego posiedzenia sejmowej Komisji Zdrowia przypomniała, że nie jest to tabletka wczesnoporonna, a niedopuszczająca do zapłodnienia. Prof. nauk medycznych Piotr Sieroszewski, kierownik Katedry Ginekologii i Położnictwa oraz kierownik Kliniki Medycyny Płodu i Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dodał zaś, że uliprystal nie dopuszcza do owulacji. Jak wskazał, ta tabletka ma od 60% do 80% skuteczności – działa jedynie, gdy weźmie się ją odpowiednio wcześnie. Co ważne, gdy zastosuje się ją już po zapłodnieniu, to nie uszkadza płodu i nie wpływa na dalszy rozwój ciąży.
Jak wskazują lekarze, antykoncepcja awaryjna – taka jak tabletka „dzień po” – powinna być zastosowana jak najszybciej – najlepiej do 12 godzin – po odbyciu niezabezpieczonego stosunku płciowego. Stąd też jej potoczna nazwa – pigułka „dzień po”. W przypadku każdego preparatu producent wskazuje czas kiedy zalecane jest zastosowanie tabletki „dzień po”. Jak czytamy, są to 72 godziny (3 dni) dla lewonorgestrolu oraz 120 godzin (5 dni) dla octanu uliprystalu. Po upływie tego czasu skuteczność antykoncepcji awaryjnej znacznie się obniża i tabletka może nie być w stanie zabezpieczyć przed niechcianą ciążą. Co więcej, mogło już dojść do zapłodnienia.
W trosce o pacjentki lekarze zaznaczają, że tabletka „dzień po” nie może stanowić stałej, regularnie przyjmowanej metody zapobiegania zajściu w ciążę. Jej zażycie jest bowiem tożsame z przyjęciem dość dużej dawki hormonów, a to może prowadzić do zaburzeń hormonalnych i powiązanych z nimi zaburzeń cyklu miesiączkowego. Dlatego też – w razie wątpliwości – warto zasięgnąć rady od lekarza.
Tabletka dzień po – skutki uboczne
Antykoncepcja awaryjna, taka jak pigułka „dzień po”, jest bezpieczna. Jak każdy lek, może powodować jednak różne skutki uboczne. Wśród nich wymienić można między innymi: zmianę cyklu miesiączkowego, mdłości, dyskomfort lub ból w dolnej części brzucha, zmęczenie, ból i zawroty głowy czy ból piersi. Zażycie pigułki „dzień po” w niektórych przypadkach wywoływać może także wymioty.
Najczęstsze skutki uboczne po zażyciu tabletki „dzień po” to:
- ból i zawroty głowy
- nudności i wymioty
- dyskomfort w obrębie jamy brzusznej
- ból pleców
- wahania nastrojów
- niepokój
- bezsenność
- wydzielina z dróg rodnych
- obrzęk i tkliwość piersi
Pigułka dzień po bez recepty po 15. roku życia
W czwartek Sejm uchwalił nowelizację Prawa farmaceutycznego, która przewiduje dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych – octanu uliprystalu – dla osób powyżej 15 lat.
Sejm odrzucił najpierw wniosek Konfederacji o odrzucenie projektu w całości. Odrzucono także wnioski mniejszości. W głosowaniu nad całością ustawy za głosowało 224 posłów, przeciw było 196, wstrzymał się 1 poseł.
Od lipca 2017 roku tzw. tabletki „dzień po” w Polsce są dostępne wyłącznie na receptę. Istota projektowanych rozwiązań sprowadza się do uchylenia tego przepisu, co pozwoli na stosowanie bezpośrednio decyzji Komisji Europejskiej o produktach leczniczych dopuszczonych do obrotu w Unii Europejskiej w procedurze scentralizowanej.
Wcześniej minister zdrowia Izabela Leszczyna przypominała, że wśród krajów Unii Europejskiej tylko w Polsce i na Węgrzech wymagana jest recepta do kupienia tego leku zawierającego octan uliprystalu, natomiast ograniczenie związane z wiekiem osoby kupującej jest tylko w Słowenii (od 16. roku życia).
Kiedy tabletka dzień po bez recepty
W Polsce po czternastu dniach od wejścia w życie nowelizacji lek ten będą mogły kupić bez recepty osoby od 15. roku życia. Co ważne, minister zdrowia będzie mógł za pośrednictwem rozporządzenia ograniczyć dostępność w określonych okolicznościach – np. podwyższając granicę wieku.
Okazanie recepty wciąż będzie wymagane do kupienia pozostałych środków tzw. antykoncepcji awaryjnej o zbliżonym działaniu do leków zawierających octan uliprystalu. Farmaceuta nadal będzie mógł natomiast odmówić sprzedaży leku na receptę, jeśli osoba kupująca nie ukończyła 13. roku życia (zgodnie z art. 96 ust. 5 pkt 2 lit. d prawa farmaceutycznego).
Jak działa tabletka „dzień po”? Będzie dostępna bez recepty
