Rewitalizacja wielkiego pieca Huty Pokój w Rudzie Śląskiej będzie sfinansowana w dużej części z środków UE. Umowę na dotację podpisali we wtorek przedstawiciele miasta i województwa śląskiego. Zakończenie rewitalizacji jest planowane do końca 2026 roku. Projekt zakłada udostępnienie instalacji turystom i stworzenie przy niej „centrum transformacji”.
/Polska Press/East News /East News
Piec z Huty Pokój w Rudzie Śląskiej ma stać się „symbolem transformacji” regionu. Rewitalizację instalacji – po której zostanie udostępniona do zwiedzania turystom – sfinansuje częściowo Unia Europejska. Dotacja z UE ma wynieść 66,2 mln zł. Sam projekt jest wart blisko 100 mln zł.
„Nadzieja na zmianę”
O projekcie mówił we wtorek marszałek województwa śląskiego Jakub Chełstowski. Jak zaznaczył, chociaż województwo nie ma w swoich kompetencjach działań w sektorze górniczym czy hutniczym, takie przedsięwzięcia – ocalające dla kolejnych pokoleń wspaniałe obiekty, jak wielki piec w Rudzie Śląskiej – potrafią „odczarowywać wizerunki miast”. – Jestem przekonany, że efekt będzie oszałamiający i będą tu, do Rudy Śląskiej – miasta typowo przemysłowego – ciągnęły tłumy, żeby to zobaczyć, żeby to zwiedzać. To będzie fantastyczna przestrzeń, która wypełni się życiem kulturalnym, społecznym, gospodarczym – odmieni wizerunek miasta – mówił marszałek.
Reklama
– Ten wielki piec, który kiedyś dawał miejsca pracy, będzie też wielką nadzieją na zmianę w Rudzie Śląskiej – zmianę gospodarczą, bo jako urząd chcemy wspierać zmiany związane z naszymi kompetencjami. Nie zapominamy naszej historii, historii gospodarczej, związanej z hutnictwem, ze stalą, z górnictwem, z przemysłem – dodał Chełstowski.
Prezydent Rudy Śląskiej Michał Pierończyk zapewnił z kolei o determinacji miasta, aby projekt zrealizować. – To ma być miejsce, z którym Ruda Śląska ma się kojarzyć, gdzie będzie można doświadczyć dziedzictwa przemysłowego miasta i regionu, gdzie ma być centrum kompetencji, w którym w ramach transformacji przemysłowej chcemy wspomagać osoby, które będą chciały przekwalifikować się, odchodząc z sektora okołogórniczego – wskazywał Pierończyk.
Były wiceprezydent Rudy Śląskiej Krzysztof Mejer, który pracował nad przedsięwzięciem we wcześniejszych etapach, związanych m.in. z uregulowaniem kwestii własnościowych, ocenił, że rudzki wielki piec jest dowodem, że dobre projekty potrafią łączyć ludzi z różnych opcji politycznych.
Piec od lat stał nieczynny. Teraz zyska nową funkcję
Rudzki wielki piec wchodził w skład zabudowań założonej w 1840 roku Huty Pokój, znajdującej się w dzisiejszej centralnej dzielnicy miasta – Nowym Bytomiu. Sam piec uruchomiono w 1968 roku, co m.in. zarejestrowała Polska Kronika Filmowa. Wzniesiono go w głębi zakładu, a następnie przesunięto we właściwą lokalizację za pomocą stalowych lin. Budowa urządzenia trwała 105 dni.
/Polska Press/East News /East News
Po niespełna 20 latach funkcjonowania wielki piec okazał się przestarzały i nieefektywny, w związku z czym zdecydowano o jego modernizacji. Prace remontowe ukończono w 1987 r. Zmieniono wówczas profil produkcyjny urządzenia, przestawiając je na wytop żelazomanganu. Huta Pokój była wtedy jedynym w kraju producentem tego stopu.
Kolejna modernizacja miała miejsce w latach 1995-97, jednak na wznowienie produkcji zdecydowano się dopiero w 2004 roku. Piec przejęło wówczas konsorcjum Eurostal Inwestycje, przekształcone wkrótce w spółkę Stalmag. Awaryjność urządzenia i negatywny wpływ odpadów produkcyjnych na środowisko zdecydowały o ostatecznym wygaszeniu pieca w 2005 roku. Pod koniec 2012 roku, decyzją Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, został on wpisany do rejestru zabytków. Pod koniec 2018 r. formalnym właścicielem wielkiego pieca z infrastrukturą towarzyszącą zostało miasto.
Rudzki samorząd w ostatnich latach udostępniał wielki piec m.in. miłośnikom dziedzictwa przemysłowego. Zadbał też o zgromadzenie niematerialnego dziedzictwa związanego z obiektem i zakładem, m.in. zbierając wywiady z osobami związanymi z Hutą Pokój. Jak sygnalizował we wtorek prezydent Pierończyk, cała dokumentacja rewitalizacji obiektu jest już gotowa; przetarg na roboty powinien ruszyć do końca marca.
Rewitalizacja pochłonie 100 mln zł
Rudzki samorząd stał się właścicielem 60-metrowego, dominującego nad miastem wielkiego pieca Huty Pokój w 2018 r. W następnym roku odbył się międzynarodowy konkurs architektoniczny na opracowanie koncepcji zagospodarowania obiektu, do którego zgłosiło się 96 pracowni. Zwycięzcą została „eM4. Pracownia Architektury. Brataniec” z Krakowa.
Na podstawie koncepcji zamówiono projekt, który zakłada utworzenie na piecu platformy widokowej ze trasą dydaktyczną, adaptację budynku sterowni i maszynowni na cele muzealne oraz budowę nowego obiektu „zawieszonego” w powietrzu, w którym znajdzie się m.in. część konferencyjno-szkoleniowa. Pod nowym obiektem zaplanowano plac zabaw nawiązujący do tradycji hutniczej, a obok ogród edukacyjny, a także parking i obiekty małej architektury.
Nabór, w którym Ruda Śląska otrzymała dotację do rewitalizacji wielkiego pieca, zakłada „ponowne wykorzystanie terenów poprzemysłowych, zdewastowanych, zdegradowanych na cele rozwojowe regionu”. Dotacje w łącznej wysokości 277 mln zł dostało w nim 10 projektów, najwyższą – rudzki.
Dotacja do projektu „Wielki Piec Huty Pokój – Centrum Transformacji w Rudzie Śląskiej”, oszacowanego na 98,1 mln zł, który ma zostać zrealizowany do końca 2026 roku, wyniesie 75,6 mln zł: 66,2 mln zł z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, a blisko 9,5 mln zł – z budżetu państwa (w ramach programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-27).
Odtwarzacz wideo wymaga uruchomienia obsługi JavaScript w przeglądarce. INTERIA.PL
