Rosyjska gospodarka doświadcza spadku dynamiki. Przychody z eksportu ropy naftowej i gazu maleją, poziom zadłużenia rośnie, a sankcje Zachodu mogą stać się jeszcze bardziej rygorystyczne. Bank centralny obniża stopy procentowe, ale inflacja utrzymuje się. Co czeka sytuację finansową Kremla? Informacje te zostały zweryfikowane przez Polski Instytut Ekonomiczny.
/ Aleksiej Babuszkin / SPUTNIK / AFP
Pomimo wysiłków zmierzających do utrzymania stabilności gospodarczej w obliczu trwającej wojny i sankcji, Rosja mierzy się obecnie z coraz poważniejszymi przeszkodami finansowymi. Jak podkreśla Jan Strzelecki w niedawnym Tygodniku Ekonomicznym Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE), władze Moskwy zmagają się z rosnącymi kosztami związanymi z wojną, malejącymi przychodami z eksportu energii i utrzymującą się wysoką inflacją. Niestety, to nie koniec wyzwań, ponieważ kolejna fala sankcji UE jest nieuchronna.
Reklama
Gospodarka Rosji pod presją: stopy procentowe spadają, ale inflacja pozostaje wysoka
Po raz pierwszy od dwóch lat rosyjski bank centralny zdecydował się na obniżenie stóp procentowych . Według PIE, 6 czerwca podstawowa stopa procentowa została obniżona o 1 punkt procentowy do 20 procent. Chociaż technicznie jest to krok w kierunku luzowania polityki pieniężnej, nie oznacza to końca ograniczeń . Inflacja nadal oscyluje wokół 10 procent, a wydatki budżetowe gwałtownie rosną.
Między styczniem a kwietniem 2025 r. całkowite wydatki budżetowe Rosji wzrosły o 20% w porównaniu z tym samym okresem w 2024 r. , znacznie przekraczając roczne prognozy. Główny cel? Finansowanie operacji wojskowych i powiązanych sektorów.
PIE: Wzrost zwalnia, eksport maleje
Według wstępnych danych Rosstatu, rosyjski PKB wzrósł o 1,4% rok do roku w pierwszym kwartale 2025 r. Oznacza to zauważalne spowolnienie w porównaniu z poprzednim rokiem, kiedy wzrost wyniósł 4,3%. Jednocześnie nastąpił znaczny spadek przychodów z eksportu ropy naftowej i gazu – w maju tego roku zyski z tego sektora były o 35% niższe niż w maju 2024 r.
Stanowi to poważny cios dla rosyjskich finansów publicznych, które od dawna są silnie uzależnione od dochodów z towarów. Wcześniej nadwyżki były przelewane do Narodowego Funduszu Dobrobytu, ale od początku pełnoskalowej inwazji na Ukrainę fundusz był wykorzystywany głównie do pokrywania deficytów budżetowych . W rezultacie jego aktywa płynne zmniejszyły się o dwie trzecie, chociaż około 40 miliardów dolarów pozostaje nienaruszone.
Gospodarka kredytowa: wojna napędza dług
Wydatki wojskowe Rosji wykraczają poza wydatki rządowe. Gospodarka jest również coraz bardziej wspierana przez dług korporacyjny . Od początku inwazji na Ukrainę do końca 2024 r. dług korporacyjny wzrósł o około 50 procent , co, jak zauważa PIE, w dużej mierze wspiera firmy zajmujące się produkcją wojskową.
To paliwo dla machiny wojennej, ale także długoterminowe zagrożenie dla stabilności gospodarczej kraju. Rosja coraz bardziej wiąże swoją gospodarkę z produkcją wojskową i finansowaniem deficytu, co może prowadzić do kosztownych reperkusji w przyszłości.
Nowa fala sankcji: Unia Europejska szykuje kolejny atak
Jednak to nie koniec wyzwań. Rosyjska gospodarka stoi teraz w obliczu zbliżającego się zagrożenia kolejnego, 18. pakietu sankcji UE. Komisja Europejska planuje między innymi:
- sankcje wobec gazociągu Nord Stream ,
- odłączenie 22 rosyjskich banków od systemu SWIFT,
- dodatkowe działania przeciwko tzw. flocie cieni,
- obniżenie limitu cen ropy rosyjskiej z 60 do 45 USD,
- dalsze ograniczenia eksportu towarów „podwójnego zastosowania” – takich, które mogą służyć celom militarnym.
PIE podkreśla, że tak obszerny pakiet mógłby znacznie zaostrzyć wyzwania gospodarcze Rosji. Jednak jednomyślna zgoda wszystkich państw członkowskich UE będzie kluczowa.
Dane dostarczone przez Polski Instytut Ekonomiczny przedstawiają gospodarkę coraz bardziej zmierzającą w kierunku modelu wojennego: rosnące wydatki, inflacja, zadłużenie i malejące rezerwy . Nawet przy trwającym wzroście PKB, fundamenty finansowe Rosji stają się coraz bardziej niepewne – szczególnie w świetle nowych sankcji. Czy Kreml będzie w stanie utrzymać tę zagadkę ekonomiczną? Wiele będzie zależało od wyborów dokonanych przez Zachód i odporności samej rosyjskiej gospodarki w obliczu kolejnych wstrząsów.
Agata Jaroszewska
Odtwarzacz wideo wymaga włączonej obsługi JavaScript w przeglądarce. Polsat News
