Globalna waluta, dolar, staje w obliczu coraz większych wyzwań, twierdzi brytyjski dziennik ekonomiczny Financial Times. Podkreśla działania podjęte przez prezydenta USA Donalda Trumpa, które obejmują osłabienie Rezerwy Federalnej, zmiany w strategii międzynarodowej i rozpoczęcie konfliktu taryfowego. „Dominacja dolara została zbudowana na handlu, sojuszach i instytucjach. Teraz istnieje niebezpieczeństwo, że ta era może dobiegać końca” – stwierdza gazeta.
/ 123RF/PICSEL
Przez wiele lat ekonomiści odwoływali się do takich elementów strukturalnych, jak udział Stanów Zjednoczonych w globalnym PKB i płynność ich rynków finansowych, aby potwierdzić znaczącą rolę dolara jako „jedynej prawdziwie globalnej waluty”. Jak zauważa Financial Times, panowało również przekonanie, że „niezależnie od okoliczności, dopóki Stany Zjednoczone pozostają największą gospodarką świata, dolar pozostanie bezpieczną przystanią”.
Przede wszystkim wybory ludzi
„Druga administracja Trumpa przypomina nam, że same liczby nie wystarczą na długo” – stwierdza brytyjski dziennik. Wyraża on pogląd, że wahania międzynarodowych walut są napędzane przez działania ludzkie, a nie przez gospodarkę lub rynek. „To jednostki podjęły kluczowe kroki w celu ustanowienia instytucji, które dały początek międzynarodowemu dolarowi. I to jednostki ostatecznie zadecydują, czy te instytucje przetrwają, czy upadną” – podkreśla FT.
Reklama
Przypomina również, że dolar zyskał globalną pozycję po II wojnie światowej, kiedy Stany Zjednoczone wyłoniły się jako jedyne supermocarstwo świata zachodniego. Ułatwiła to strategia sformułowana w czasie wojny, która z pewnymi modyfikacjami przekształciła się w amerykańskie ramy dla Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Banku Światowego – podmiotów, które stworzyły podwaliny dla powojennej międzynarodowej struktury monetarnej i supremacji dolara.
Plan Marshalla przyczynił się do tego jeszcze bardziej, dostarczając Europie środków finansowych (w dolarach) niezbędnych do wznowienia płatności międzynarodowych i reintegracji jej gospodarek z systemem globalnym. Ponadto, członkostwo USA w Międzynarodowej Organizacji Handlu (ITO) odegrało pewną rolę, przypomina Financial Times. „Poparcie Waszyngtonu dla Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej zapewniło europejskich liderów o roztropności polegania na walucie lojalnego sojusznika. NATO pokazało Europejczykom, że mają nie tylko współpracownika gospodarczego, ale także sojusznika geopolitycznego, którego zobowiązaniom – i walucie – mogą całkowicie zaufać”, stwierdza FT.
Podstawy dolara drżą
Według londyńskiego dziennika prezydent Donald Trump potrzebował zaledwie kilku miesięcy, aby osłabić, jeśli nie rozmontować, te więzi i ich wzajemność. „Trump i jego otoczenie kwestionują same zasady i porozumienia, które podtrzymywały prawie stulecie dominacji dolara. Po raz pierwszy w historii nowożytnej przetrwanie instytucji wspierających tę dominację jest kwestionowane” – zauważa dziennik finansowy.
Możliwości badawcze amerykańskiego sektora publicznego i instytucji akademickich pogarszają się. „Kluczowym pytaniem jest, czy wykwalifikowani imigranci nadal będą postrzegać Stany Zjednoczone jako otwartą opcję dobrobytu” – spekuluje FT. Zauważa, że od początku lat 50. udział USA w światowym eksporcie znacznie spadł – z 18% do 11%. „Tendencja ta sama w sobie nie jest szkodliwa. (…) Jednak dalszy spadek udziału USA w światowym handlu, wynikający z nadmiernych taryf nałożonych przez polityków, byłby wyraźnie szkodliwy”. (…) Błędna polityka taryfowa „America First”, która podważa amerykański handel, może przyspieszyć ten trend” – twierdzi FT.
Błędy administracji prezydenckiej
Eksperci twierdzą, że nałożenie sankcji finansowych przez Waszyngton stwarza ryzyko dla dolara. „Nawet przed rosyjską inwazją na Ukrainę Stany Zjednoczone coraz częściej stosowały tę taktykę finansową” — przypomina Financial Times. „Liczba osób poddanych amerykańskim sankcjom wzrosła z 912 w 2000 r. do ponad 9400 w 2021 r. Sankcje nałożone na Rosję w 2022 r. zwiększyły motywację narodów do łagodzenia ryzyka poprzez dywersyfikację inwestycji. Istnieje również możliwość, że aktywa w dolarach rosyjskich mogą zostać nie tylko zamrożone, ale także skonfiskowane i wykorzystane do odbudowy Ukrainy. Stanowiłoby to precedens” — twierdzi FT.
Z powodu działań administracji Trumpa mających na celu podważenie niezależności Rezerwy Federalnej, dolary są coraz częściej postrzegane jako nieatrakcyjny środek przechowywania wartości i przeprowadzania transakcji – podkreśla brytyjski dziennik. Wskazuje on, że zgodnie z jego przepisami „urzędnicy sprawujący rozległą władzę wykonawczą podlegają nadzorowi i kontroli prezydenta wybranego przez ludność”. Wszystkie niezależne agencje zostały zobowiązane do przedłożenia swoich propozycji Białemu Domowi do oceny, zanim będą mogły przejść dalej. Zwalniając szefa niezależnej agencji, prezydent nie musi już przedstawiać uzasadnienia.
Nie odtrącaj swoich sojuszników
Ostatecznie globalne znaczenie dolara spadnie, jeśli Stany Zjednoczone zostaną uznane za porzucające swoich sojuszników. „Kraje utrzymują waluty swoich sojuszniczych partnerów jako rezerwy i wykorzystują je do transakcji międzynarodowych. (…) Posiadanie waluty partnera jest uważane za gest dobrej woli” – wyjaśnia FT. „Po kłótni Trumpa z Volodym w Gabinecie Owalnym
