Po raz pierwszy sąd stanął po stronie przedsiębiorcy w sporze z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych dotyczącego długości przerwy wymaganej przed ponownym skorzystaniem z preferencyjnych składek Mały ZUS Plus. Przepisy w tej kwestii są niejednoznaczne, co od miesięcy stanowiło przedmiot intensywnych debat i sporów między ZUS a przedsiębiorcami wspieranymi przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.
Mały ZUS Plus – co to takiego?
Mały ZUS Plus pozwala przedsiębiorcom, których przychód w poprzednim roku nie przekroczył 120 tys. zł, na korzystanie z obniżonych składek ZUS przez trzy lata. Następnie wymagana jest przerwa, po której można ponownie ubiegać się o tę preferencję. Rzecznik MŚP argumentuje, że ustawodawca miał na myśli przerwę trwającą dwa lata, natomiast ZUS obstaje przy tym, że przerwa powinna wynosić trzy lata. Na tej podstawie ZUS odmawia przedsiębiorcom, którzy korzystali z ulgi w okresie od stycznia 2019 r. do grudnia 2021 r., możliwości ponownego skorzystania z Małego ZUS Plus przed rokiem 2025.
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, mimo braku jednoznacznego stanowiska Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, podjął interwencje w indywidualnych sporach przedsiębiorców z ZUS. W pierwszej kolejności Rzecznik zareagował na praktyki ZUS, które uniemożliwiały przedsiębiorcom składanie dokumentów zgłoszeniowych do Małego ZUS Plus przez systemy teleinformatyczne. W takich przypadkach Rzecznik występował do odpowiednich oddziałów ZUS z wnioskami o wydanie decyzji w sprawie.
Wyrok sądu
W jednej z takich spraw, 27 czerwca Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim wydał wyrok korzystny dla przedsiębiorcy, przyznając mu prawo do Małego ZUS Plus od 1 stycznia 2024 roku. Sąd podzielił argumenty Rzecznika MŚP, uznając, że przy interpretacji przepisów dotyczących preferencji składkowej należy brać pod uwagę intencje ustawodawcy, który zakładał, że ulga będzie przysługiwać przez 36 miesięcy w cyklicznych pięcioletnich okresach. Dodatkowo, zgodnie z art. 11 ustawy Prawo przedsiębiorców, organy powinny stosować zasadę przyjaznej interpretacji przepisów i rozstrzygania wątpliwości na korzyść przedsiębiorców.
Pomimo tego, że wyrok Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim stanowi ważny precedens, nie ustala on jeszcze stałej linii interpretacyjnej. W całej Polsce toczy się wiele podobnych spraw i nie wiadomo, jakie decyzje podejmą inne sądy. Jeśli przyszłe wyroki będą niekorzystne dla przedsiębiorców, Biuro Rzecznika MŚP zapowiada składanie apelacji i, w razie potrzeby, skarg nadzwyczajnych do Sądu Najwyższego. Tymczasem przedsiębiorcy, którzy obecnie nie mogą korzystać z Małego ZUS Plus, często nie posiadają ubezpieczenia zdrowotnego, co ogranicza ich dostęp do opieki medycznej i planowania operacji.
W kwietniu Ministerstwo Rozwoju i Technologii przedstawiło projekt ustawy deregulacyjnej, która ma na celu usprawnienie prowadzenia działalności gospodarczej. Jednym z jej punktów jest doprecyzowanie przepisów dotyczących Małego ZUS-u Plus, tak aby przedsiębiorcy mogli korzystać z ulgi po upływie 24, a nie 36 miesięcy. Nowe przepisy mają wejść w życie od stycznia 2025 roku.